Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/286

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Dwie wieglasie diewie.
Wyuczenie wieszczbam wytież owym.
U jednéj su desky prawodatne,
U wterey miecz kriwdu karaiuczy.

Utrzymało się dotąd w Czechach jeszcze wyraźnie, silnie za takowém pisma użyciem przemawiające dsky zemske, oznaczające prawo ziemskie.
Mnich Chrabr w XI. wieku żyjący, powiada także o Słowianach, że chociaż ksiąg nie mieli, ale kréskami i narzynaniami (karbami), czytali i pisali, będąc w pogaństwie. (Preżde ubo slovene ne imiecha knih, no czrtami i nariezami cztiecha i pisacha, pogani suszcze. Kałaydowicz. Ioan Bołharsky. 88.).
Zebrawszy wszystkie te dowody, trudno nie widzieć w nich, żeśmy mieli pismo i używali go, tak jak inne w owych czasach narody. — Przy dzisiejszym stanie oświaty i jéj rozszerzeniu, wielka massa ludu, pismo zna tylko z tego, że wie o użyciu jego przez drugich. Cóż dopiero dawniéj? pospolitém być ono nie mogło, ograniczało się jak widać z języka, w kółku ścieśnioném książąt, księży, (zkąd księgi), kapłanów, i kupców może; pomniki też w czasie nawracania niszczone, dójść do nas nie mogły. Sądzę że zabytkiem najmocniéj potwierdzającym użycie run powszechniejsze, są pozostałe po dziś dzień Karby, prawdziwe laski runiczne, (runstaby), które zmieniły znaczenie, ale się dochowały w kształcie pierwiastkowym.
W języku też chronią się wyrażenia poświadczające, jakiém to pismo być mogło. Tak w jednéj z pieśni rękopismu królodworskiego (Skrziwanek), śpiewa opuszczona dziewczyna.

Kdybych perce imiela.
Pisalabych listek, Ty malitki Skrziwance.
Tyby s nim tam letiał.
Nenie perce, nenie blonki,
Bych pisała listek.