Strona:PL-Józef Ignacy Kraszewski-Sztuka u Slowian.pdf/267

dów run, drugie krótsze stoją na mogilnych kamieniach. Zwano je Bautasteinar — Kamienie pamiątki. Napisy skalne kładziono na pamiątkę bitw, zwycięztw, i wielkich wypadków; po większéj części wybierano na nie granit szary, najtwardszy. Kamienie grobowe bywały bardzo wysokie, słupiaste, do pół czternastéj niekiedy stopy (Harold’a Harfagri). Kamienie nie zawsze stawiono na miejscu pogrzebu, na mogile, często tylko jako pamiątki ludzi, w obcych krajach poległych i pogrzebionych. Runy wyrzezywali wprawni do tego ludzie, rzemieślnicy wędrujący; zwani Adalrunir, razem opowiadacze podań i śpiewacy. Pisano je w dwóch linjach równoległych, ale nie horyzontalnych, owszem kręconych wężowato, zwijanych, plątanych, krzyżujących się najdziwniéj w zawiłe desenie, tak, że odczytanie ich z tego powodu bywa niezmiernie trudne. W tém była właśnie sztuka pisarzy, żeby upleść z pisma sztuczną wiązankę, cóś podobnego do ozdób smoczych i wężowych, na téjże epoki sprzętach zwyczajnych. Litery stawiano, już to od góry ku dołowi, (kamień w Bornholm), już od dołu ku górze (Haverlöer w Jütlandji, Tryggweld w Schonen), w koło (Glenstrupet w Jütlandji, napis na urnie pruskiéj), w półkole na brzegach kamienia od dołu, z lewéj poczynając strony, lub od prawéj, w półkola równoległe, w czworokąt na wierzchu kamienia, w trójkąt, w krzyż, lub z jednéj strony bryły na drugą przechodząc. Najzwyczajniéj stoją runy od lewéj do prawéj ręki, rzadzéj sposobem Bustrophaedon zwanym, tojest: na przemiany od lewéj do prawéj i z prawéj do lewéj, a trafiają się i całe napisy od prawéj ku lewéj ręce. — Te ostatnie do starszych należą.
 Grimm ten sposób pisania, uważa za dowód wschodniego ich pochodzenia.
 Sposób wyrzynania run daje się odgadnąć niejako, już to z obejrzenia napisów, już z wynalezienia używanych do tego narzędzi