Zrozumieć łatwo, że w kraju z tak ogromnym ruchem górniczo-przemysłowym, a posiadającym nadto glebę mało urodzajną i szerokie warstwy ludu ubogie, a więc niezdolne do wielkiej konsumcyi, kopalnie i fabryki nadają charakter całemu ruchowi handlowemu. Produkty rolnicze starczą wogólności tylko na potrzeby miejscowe, wywóz ich zatem nie jest wielki, dowóz zaś składa się głównie z artykułów kolonialnych i galanteryjnych, pozatem zaś z materyałów, potrzebnych fabrykom, a nie dostarczanym przez kopalnie miejscowe, głównie więc wyborowej rudy, która bywa sprowadzana w wielkich ilościach z Westfalii, Anglii i Skandynawii. Szczegółem, charakteryzującym bardzo wymownie stosunki handlowe na Górnym Śląsku, jest statystyka ruchu na Odrze w porcie wrocławskim. Na ogólną sumę 2,023,000 tonn dowozu i wywozu, węgiel kamienny stanowił blisko połowę. W położonych bliżej kopalń miastach obwodu Opolskiego przewaga węgla w ruchu handlowym jest oczywiście jeszcze jaskrawszą. Tak np. w najważniejszym porcie Koźlu, w r. 1900 na ogólną sumę 813,000 tonn transportów rzecznych, było 680,000 tonn węgla. W ogólności wywóz węgla z Górnego Śląska przedstawiał się w r. 1900 jak następuje. Wysłano poza granice obw. reg. Opolskiego na Śląsk: 2,848,900 tonn, do W. Ks. Poznańskiego 1,475,400 tonn, do Berlina 951,200 t., na zachód niemiecki, oprócz Berlina, 1,671,140 t., do Prus Wschodnich i Zachodnich 994,000 tonn, do portów Baltyckich 706,200 t., do Galicyi 523,609, do Czech 587,521, do innych dzielnic Austryi 563,521, na Węgry 2,940,986 t., do Królestwa Polskiego 874,522 tonn. Daleko mniejszy odbyt ma żelazo śląskie z powodu współzawodnictwa daleko lepszego żelaza westfalskiego, angielskiego i szwedzkiego. Większa jego część bywa zużywana w fabrykach górnośląskich i środkowo-niemieckich; znaczne ilości półfabrykantów i maszyn dostają się do Ces. Rosyjskiego. W pięcioleciu 1896—1900 wywożono w przecięciu rocznem do Rosyi z G. Śląska półfabrykantów żelaznych 71,000 tonn, maszyn i części maszyn 49,000, surowego żelaza i stali około 500 tonn. Dawniej wywóz surowca do Rosyi był znacznie większy. Największą sumę wywozu wykazuje rok 1886 — 64,000 tonn. Obecnie żelazo surowe i stal bywają zużywane prawie wyłącznie na Górnym Śląsku i w sąsiednich dzielnicach środkowych państwa niemiec-
