Nie będziemy zapuszczali się w szczegóły, dotyczące statystyki wyznań. Liczbę katolików w pojedyńczych powiatach znajdzie czytelnik poniżej, przy opisie stosunków narodowościowych, obok liczby Polaków, gdzie cyfry te zestawimy ze sobą w celach porównawczych.
Przystępując do statystyki narodowościowej, opuszczamy grnnt[1] pewny, na którym staliśmy dotąd. Wyniki spisów urzędowych są z przyczyn, które wymieniliśmy już, mówiąc o stosunkach w W. Ks. Poznańskiem, pod względem narodowościowym mało
wiarogodne, zwłaszcza w obu prowincyach pruskich, gdzie lud jest mało uświadomiony i znaczna liczba prostych ludzi zna zarówno język polski jak i niemiecki, gdy oczywiście może posiadać tylko jedną narodowość. Tu zła wola, pragnienie, aby zmniejszyć liczbę ludności polskiej, może odgrywać przy spisach ważną rolę, a gdzieniegdzie i przy dobrej woli urzędnikom i osobom wypełniającym listy spisów, trudno dojść do ładu. Co do Prus Zachodnich istnieje kilka statystyk nieurzędowych, jak: Ramułta, Nad-
- ↑ Błąd w druku; powinno być – grunt.