dzenia nowszego, niż otaczające ją wzgórza, posiada charakter aluwialny (napływowy), składa się z mułu, naniesionego w ciągu lat tysięcy przez Wisłę, na skraju północnym zaś z piasków, wymielonych przez fale Baltyku. Główne ramię Wisły rozdziela tę nizinę na dwie nierówne części: Przez wschodnią, daleko większą, przepływa Nogat, przez zachodnią, mniejszą, dopływ Wisły Motława. Dolina Motławy należy swą częścią południową do powiatu Tczewskiego; północna tworzy powiat Gdański nizinny (Danziger Niederung). Jest to obszar, jak wogóle ta cała nizina (z wyjątkiem piasczystych wybrzeży morskich), bardzo urodzajny, ale mokry, narażony skutkiem swego niskiego położenia na częste wylewy. Ludność jest prawie czysto niemiecka. Są to koloniści z różnych stron niemieckich, osiedleni w części już przez Krzyżaków, w części też przez rząd pruski. Miast w powiecie gdańskim nizinnym niema. Władze powiatowe urzędują w Gdańsku. Nizina Motławy sięga swym wylotem zachodnim do powiatu Gdańskiego wyżynnego (Danziger Höhe), stanowi jednak tylko małą jego część. Większość tego powiatu, jak wskazuje jego nazwa, ma charakter pagórkowaty, należy do obszaru diluwialnego. Na wyżynach tych, przez które przedziera się Radunia, spiesząc do Mołtawy, spotykamy znowu Polaków, Kaszubów. Stanowią oni jednak tylko małą część ludności powiatu. Wielkie miasto, obecnie prawie czysto niemieckie, Gdańsk, oddziaływa na stosunki narodowe swego otoczenia. I ten powiat nie posiada żadnego miasta, natomiast dwie wielkie osady, z których jedna jest bardzo bogata we wspomnienia historyczne, druga bardzo uczęszczanem letniskiem kąpielowem. Oliwa, pamiętna zawarciem pokoju, w którym Prusy Książęce wyzwoliły się ostatecznie z pod zwierzchnictwa polskiego (w r. 1660), posiada wspaniały klasztor Cystersów, sprowadzonych w r. 1178 przez księcia pomorskiego Sambora. W klasztorze tym toczyły się w r. 1660 układy pokojowe między pełnomocnikami polskimi, szwedzkimi i pruskimi, przy udziale austryackich i francuskich. Liczne napisy, zachowane dotąd, są jeszcze pamiątką tego historycznego wypadku. Obok klasztoru znajduje się wspaniały kościół, z portretami książąt pomorskich i Stefana Batorego, który zmusił Gdańszczan w r. 1577 do wypłacenia zakonowi znacznej sumy za spalenie starej świątyni. Obecnie Oliwa
