Strona:Opis ziem zamieszkanych przez Polaków 1.djvu/134

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

z gór Zuckmantel i przebiegający miasto Prudnik (Neustadt O. Schl.). Daleko większą jest Nisa Kładzka, pochodząca z gór Śnieżnych. Przepływa ona kotliną Kładzką w kierunku północnym, zwraca się za Kładzkiem (Glatz) ku wschodowi, za Nisą (Neisse) znowu ku północy i uchodzi do Odry powyżej Brzegu (Brieg). Olawa albo Ola (Ohlau) spływa z ostatnich stoków gór Reichensteinu; płynąc ku północnemu zachodowi, zbliża się pod miastem Olawą (Ohlau) do Odry, ale nie wpada do niej, lecz towarzyszy jej, korzystając z jej starego łożyska, na przestrzeni kilku mil, aż do Wrocławia, i tam dopiero łączy się z nią. Objaw ten powtarza się kilkakrot-[1] w dorzeczu Odry. W pobliżu Wrocławia uchodzi do Odry niewielka rzeka, która nadała nazwę Szlązkowi, Ślęza (Lohe), spływająca ze wzgórz u podnoża Gór Sowich. Z najwyższych szczytów tych gór spływa do Odry Bystrzyca (Weistritz). Dopływem jej po prawej stronie jest woda Sobócka, pochodząca z Sobótki (Zobtenberg). Pod Lubiążem wpada do Odry, przepłynąwszy Lignicą, najbystrzejsza z bystrych rzek szląskich, wsławiony bitwami Kacbach, z jeszcze bystrzejszym od siebie dopływem prawym, Szaloną Nisą. Obie spływają z gór Kacbachu. Z Gór Olbrzymich Odra otrzymuje największy ze swych dopływów po lewej stronie, Bober z Kwisą i małą rzeczką Zacken, słynącą pięknością swego wodospadu (ryc. str. 110). Ujście Bobru znajduje się pod Krośnem, już poza granicą Szląska. Ostatni większy dopływ z tej strony, Nisa Łużycka, na niewielkiej tylko przestrzeni przepływa Szląsk, nie należy do niego ani źródłami (Góry Łużyckie), ani ujściem (w prow. Brandenburskiej). Wszystkie wymienione rzeki, z wyjątkiem Prudnika i zmieniającej kilkakrotnie swój kierunek Nisy Kładzkiej, spadają z wysokich stoków gór wprost ku północy i także w dalszym biegu mało oddalają się od tego kierunku. Płyną one w skalistych, wązkich, głęboko wyżłobionych łożyskach. Prawe szląskie dopływy Odry są znacznie mniejsze, mniej obfite w wody i bez porównania spokojniejsze, pochodząc z niskich tylko wzgórz pasma Granicznego. Najważniejszym z nich jest skanalizowana niemal od źródeł, aż do ujścia, Kłodnica (Klodnitz), jako droga wodna z okręgu górniczego do Odry. Źródło jej znajduje się w pobliżu Katowic, ujście pod Koźlem (Kosel). Z północnego pasma wyżyn spływają do Odry: Małapanwia, Stobrawa (Stober) i Widawa (Weide). Mała-

  1. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku — winno być: kilkakrotnie lub też: kilkakroć.