Chcesz wiedzieć, kto są ci i skąd? Z doliny
Wyszli, Bisenzio gdzie się w smugach kręci.
Kwitł tam Alberto — ci zaś są dwa syny
Tegoż rodzica. Przy najlepszej chęci
Szukając w piekle, trudno znajśćby może
Godniejszych, aby byli tu wmarznięci[1].
W kąt tu ten nawet, co mu pierś rozporze
Arthus rozmachem włóczni zbrojnej w haki[2].
W kąt i Foccaccia[3], i ten, co w tej porze
Wzbrania mi łbem swym dalszych łbów odznaki,
A zwał się niegdyś Sasso Mascheroni. —
Jeśliś Toskańczyk, to wiesz, kto on taki[4].
Znaj zaś, twych pytań szczędząc mi pogani,
Żem Camiccione z Pazzich, i Carlina
Czekam, którego kląć mi nikt nie wzbroni!“[5]
Wzniósł ku mnie gębę grzesznik ten wychudły,
Chwilę z wyżartą biorąc rozbrat głową,
A gdy już krew z niej wytarł o jej kudły,
Tak zaczął: „Życzysz, bym ten ból nanowo
Z siebie wydobył, co, jak zmora we śnie,
Już myślą samą dławi ust mych słowo.
Dobrze! Bo skoro hańba z tego wskrześnie
Temu, nad którym pastwię się tak srogo, —
Mówić i płakać będę jednocześnie.
Ja nie wiem, ktoś ty, ani jaką drogą
Tu wszedłeś, — jednak Florentczyka miano
Z twej mowy zmysły moje zgadnąć mogą.
Wiedz: że mię hrabią Ugolinem zwano[6],
On zaś Ruggierim niegdyś był, — a oto
Skąd nań tę pomstę wziąłem wyuzdaną: —
Że nazbyt ufny, jego zdrad robotą
Wpędzony w matnię, pęt uległem sile
I śmierć poniosłem — o tem wszyscy plotą.
- ↑ Są to dwaj rodzeni bracia, Aleksander i Napoleon degli Alberti, którzy po śmierci ojca pokłócili się o dziedzictwo i zamordowali się w bratobójczym pojedynku.
- ↑ W podaniach o rycerzach Okrągłego stołu jest mowa o tem, jak Mordred sfałszowanym listem chciał pozyskać żonę króla Artura; ten przebił zdrajcę.
- ↑ Pistojczyk z rodu Concellierich; odciął rękę stryjecznemu bratu swemu, a potem zamordował jego ojca.
- ↑ Przez chciwość zabił swojego synowca; za tę zbrodnię tarzano go po ulicach Florencyi w beczce, potem ścięto.
- ↑ Camiccione zamordował zdradnie swojego krewniaka. Carlino, z tej samej francuskiej rodziny Pazzich, zdradził stronnictwo Białych i wydał Czarnym zamek Piano di Trevigne w roku 1302, a więc Camiccione mówi tu o Carlinie jako o zdrajcy w przyszłości.
- ↑ Hrabia Ugolino przywłaszczył był sobie rządy nad Pizą. Arcybiskup Ruggieri, powodowany zawiścią, oskarżył go o zdradliwe zamiary i, dobrawszy sobie do pomocy kilku panów (Gualandi, Sismondi, Lanfranchi), uwięził i wraz z dwoma synami i wnukami zamknął w wieży, a klucze od niej po jakimś czasie wrzucił do Arno. Uwięzieni wszyscy pomarli z głodu. Było to w r. 1288.
