im zaś w braterskiej zgodzie ginąć każe w tymsamym dniu i roku. Nareszcie ebionici, których Renan ma za prawdziwych wyznawców pierwotnej religii Chrystusowej, zostają wykluczeni z Kościoła jako heretycy.
Aby uzasadnić tak nowe a niezwykłe wyobrażenie o genezie chrześcijaństwa, musiał Baur oprzeć się na dokumentach, a że nowych nie miał, mógł tylko stare nowym tłómaczyć sposobem. W tym celu z ksiąg Nowego Testamentu powydobywał wszystkie ustępy, w których doczytał się śladów owych pierwszych walk i niezgód rodzącego się chrystyanizmu. Paulinizm odkrył w listach ś. Pawła, a nawet w ewanielii ś. Łukasza, Petrynizm u Mateusza i w Apokalipsie, resztę zaś pism apostolskich, n. p. ewanielię Marka, ogłosił za bardzo późne wyroby, bo ton ich pojednawczy i nauka, trzymająca środek między Petrynizmem i Paulinizmem, dowodzą podobno, że już dokonaniem było wielkie przeobrażenie, że pierwotne sekty niezgodne, złączyły się w jeden zgodny Kościół katolicki. Świadczą o tem także, w rozumieniu Baura, listy katolickie czyli powszechne Jakuba, Judy, Piotra i Jana, oraz pisma Barnabasza, Klemensa i Ignacego, wszystkie w późniejszych czasach podrobione, a jedynie dla dodania im powagi ozdobione imionami apostołów lub uczniów apostolskich, którzy jednak wszyscy hołdowali zasadom wręcz przeciwnym od Pawłowych.
Oto w ogólnym zarysie teorya Baura. Porównywana z tem, co wyżej się rzekło, zwłaszcza w trzecim i czwartym rozdziale, ukaże się ona tem, czem jest rzeczywiście, bezprzykładnem gwałceniem prawdy historycznej na korzyść filozoficznej mrzonki. To też pozostanie nazawsze smutnym przykładem uczonej wyobraźni, pędzącej bez hamulca po manowcach. Aby przekonać się o zupełnej jej dowolności, wystarcza jej się przypatrzeć przy świetle chronologii. Wtedy okaże się rażący brak wszelkiej podstawy, wszelkiego prawdopodobieństwa. Przyjmują dzisiaj najpoważniejsi racyonaliści jako rzecz pewną, że koło r. 100 naszej ery istniały już wszystkie księgi historyczne N. T., ewanielię zaś Marka uważają za wierne streszczenie kazań Piotrowych[1]. Skoro zaś według
- ↑ Zob. Renan: Les Evangiles p. 114-121.
