o siedmiu głowach i dziesięciu rogach oznacza siedmiu Cesarzy: Juliusza Cezara, Augusta, Tyberyusza, Kaligulę, Klaudyusza, Nerona i Galbę, po których na ósmem miejscu św. Jan spodziewał się ujrzeć na tronie Nerona powracającego? Wprawdzie mówi Renan[1], że sam Jan św. tak tłumaczy znaczenie bestyi symbolicznej, ale ze słów jego przekona się czytelnik, że apostoł wcale o tem nie myślał. Oto jego słowa:
- „Siedm głów jest siedm gór, na których niewiasta siedzi i siedm jest królów: Pięć ich upadło, jeden jest, a drugi jeszcze nie przyszedł, a gdy przyjdzie, ma trwać krótko“[2].
Z tego miejsca pokazuje się, co zresztą powszechnie wiadomo, jak powierzchownie przypatruje się Renan tekstom, na które się powołuje. Jeżeli bowiem siódmy król jeszcze nie przyszedł, wypada przyjąć, że objawienie miało miejsce za szóstego, a ze szósty król, według Renana, to Neron, nie mogła Apokalipsa być napisaną za Galby, lecz gdy jeszcze Neron był na tronie. Sprzeciwia się więc wniosek Renana nietylko słowom apokalipsy, lecz nawet własnemu jego założeniu. Popadł także w inne jeszcze kontradykcye.
Według Apokalipsy, po siódmym królu ma panować sama bestya, a potem dziesięć rogów, które także są królami, ale dotąd nie otrzymali królestwa, lecz po bestyi je dostaną na chwilę. Oto słowa prorocze:
- „A bestya, która była, a nie jest, sama jest także ósmym (t. j. królem), a jest ze siedmiu i na stracenie idzie. A dziesięć rogów, któreś widział, jest dziesięć królów, którzy nie wzięli jeszcze królestwa, lecz moc, jako królowie, wezmą na godzinę jednę po bestyi. Ci znają jednę myśl, a dają bestyi siłę i władzę swoją[3].
Nie mam pretensyi do wytłumaczenia tego niesłychanie ciemnego miejsca, które było zawsze utrapieniem komentatorów.
