(1794).
Świt wiosenny zajaśniał nad Rynkiem krakowskim, który tak wiele widział i pamięta, a dziś uwieczni się nowem wspomnieniem. — To dzień 24 marca 1794 r.
Z rozwiniętym sztandarem staje w szeregach piechota, konnica, tłum mieszczaństwa, szlachta, duchowieństwo; gromadzą się w milczeniu, z powagą spokojną, zajmują wyznaczone miejsca; wszystkie twarze uroczyste i wzruszone.
Oczekują na wodza, któremu ufa naród cały: on jeden ocalić może kraj ginący.
Już idzie od ulicy św. Anny w towarzystwie generała Wodzickiego. Szmer i cisza. Potem okrzyk z piersi tysięcy:
— Niech żyje wódz, naczelnik, Tadeusz Kościuszko!
Wojsko składa przysięgę: jemu odtąd będzie posłuszne. Nie królowi, hetmanom, jemu tylko. Wodzem najwyższym Tadeusz Kościuszko!
Teraz on stanął, podniósł prawą rękę z szablą: przysięga przed narodem.
Przysięga powierzoną sobie władzę użyć tylko dla wyzwolenia ojczyzny, dla przywrócenia jej wolności.
Tak mi Boże dopomóż w Trójcy świętej!
Amen!
Wódz powołuje do obrony kraju cały naród: szlachtę, mieszczan i chłopów, duchowieństwo, ko-
