również przez wykonanie nieodpowiednich ruchów. Przeważnie kurcz chwyta jeden z jakichkolwiek członków, ręce lub nogi. Wówczas należy: przewrócić się na wznak, wyprostować ręką lub rękoma skurczony członek i mocno go nacierać, z chwilą ustąpienia kurczu, powinno się płynąć innym sposobem, w celu przelania czynności na drugą grupę mięśni i umożliwienia odpoczynku poprzedniej.
Przy kurczu obu rąk lub nóg, jedyny ratunek jest w zachowaniu zimnej krwi; spoczywając na plecach, należy oczekiwać ustąpienia kurczu i pomocy.
Wogóle podkreśla się wielkie znaczenie oddychania przy pozycji „na wznak“ we wszystkich niebezpiecznych wypadkach pływania i dlatego to zaleca się wyuczenie się tego sposobu i wszystkich jego rodzai.
Ponadto zaznacza się, że spoczywanie na plecach bez ruchu, jest biernym ratunkiem; czynnym — z wykonywaniem chociażby nieznacznego, — ale zawsze ruchu wprzód...
W ruchu, posuwaniu się — życie!
Przewodnią myślą przy budowaniu pływalni powinno być umożliwienie nieumiejącym, nauczyć się pływać; usunięcie możliwych niebezpieczeństw, na które mógłby się uczeń narazić; stworzenie warunków, w którychby uczeń mógł nabyć odpowiedniej sprawności, wymaganej od pływaka.
Miejsce na pływalnię wybiera się na wodzie o dnie piasczystem, stopniowo opadającem. Głębokość wymagana: miejsce najpłytsze w pływalni powinno wynosić
