Strona:Mikolaja Machiawella Traktat o Ksieciu.djvu/149

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.



ROZDZIAŁ 20.

Czy warownie i inne od książąt używane bezpieczeństwa środki są pożyteczne lub szkodliwe.


Różnemi sposoby starali się książęta wzmocnić państwa swoje: jedni rozbrajali poddanych, drudzy wzniecali waśnie w podbitych krajach, inni umyślnie lud zniechęcali ku sobie, znów inni kaptowali niechętnych; jedni wznosili, drudzy burzyli i niszczyli warownie, a chociaż wszystkie te środki nie można stanowczo osądzić bez uwzględnienia stosunków kraju, w którym mają być zaprowadzone, wszelako nieco obszerniej pomówię o tej materyi. Nigdy nowy książe nie rozbraja swoich poddanych, owszem powinien ich uzbroić, jeśli przedtém broni nie mieli, ponieważ uzbrojenie ludu przymnaża sił księciu,