jako ministry z jego łaski i za jego dozwoleniem pomagają mu rządzić, albo też przez księcia i przez baronów, którzy swoje posady nie łasce księcia, ale swemu starożytnemu zawdzięczają pochodzeniu. Barony czyli magnaci posiadają dobra i przychylnych sobie poddanych uważających ich za swoich panów. W państwach pierwszym sposobem rządzonych, książę dzierży większą władzę, bo w całym kraju niema nikogo, coby go za pana nie uznawał, a jeźli lud także innym jest posłuszny, czyni to jedynie dlatego, że widzi w nich wyręczycieli rządowych, chociaż ku nim nie czuje osobistej przychylności. W naszych czasach widzimy zastosowanie dwóch tych systemów w Turcyi i we Francyi. Całém tureckiém państwem włada monarcha, reszta urzędników są jego sługalce, a sangiaketami[1], na które Turcya podzielona, zawiadują rządcę zależne od sułtana, których on dowolnie zmienia i przenosi. Francuzkiego zaś króla otacza mnóstwo starożytnej szlachty, uznanej i lubianej
Strona:Mikolaja Machiawella Traktat o Ksieciu.djvu/034
Wygląd