zmateryalizowały charakter, a te wysokie płace kucharzy[1], które dzisiaj do bajecznych sum dochodzą, obróćmy na ludzkie a podnoszące moralnie nas i ludzkość cele, jak zakładanie ochronek, utrzymanie w większych okręgach nauczycieli, którzyby lub poznajamiali z historyą narodową, którzyby go pouczali, jak trzeba pracować, aby się nie dać wyprzeć z ojcowizny obcemu plemieniu, którzyby byli strażnikami narodowego i moralnego pierwiastka. Zmniejszmy tę liczbę sług, nieodłącznych zbytku satelitów, będących plagą gospodarstwa, ponieważ najmniéj pracują a najwięcéj z wszystkich pracujących ludzi wymagają, którym nietylko nie robimy żadnéj łaski, ale jeszcze krzywdę wyrządzamy i moralnie ich rujnujemy, bo ich przyuczamy do próżnowania i podajemy sposobność nabycia wielu wad i skłonności do zbytku. Dla ludzi tych znalazłoby się zatrudnienie w rozmaitych działach pracy, któreby im dostarczyły sposobności do zarobienia na utrzymanie życia w szlachetniejszy sposób, niż upakarzające służalstwo, którego jedyną powinnością jest dogadzać zbytkowi i wyczekiwać na jego skinienie.
Przykro zaprawdę jest spotkać się z opisem naszego kraju przez cudzoziemca skreślonym, albowiem tam pod względem zbytku lubo wiele jest prawdy, ale wiele także i przesady. I tak niedawno temu czytałem opis stosunków W. Ks. Poznańskiego przez Niemca, który, skreślając miejscowe zwyczaje, między innemi powiada, że na ulicy w Poznaniu można z powierzchowności poznać Niemkę, albowiem ta ubiera się skromnie, gdy Polki i Żydówki stroją się zbytkownie. Potém na zbytek domowy, szeregi sług i t. d. przez powiększa-
- ↑ Wiem, że nie zgodzą się ze mną na to ci, którzy według wysokości płacy kucharza swą wartość szacują.
