mu siły i energii chodzić powinno, a tych przymiotów teatr w nas nie wydoskonali. Teatr ma inne zalety to jednakże nie są tego znaczenia, ażeby dla ich uwzględnienia stawiać teatr na czele i poświęcać kwestye żywotne. Wszędzie gdzie tylko budowa społeczna systematycznie była przeprowadzoną, tam teatr zamykał szereg instytutów oświaty, a jak daleko nam do ukończenia téj budowy, z przedstawionego obrazu mogliśmy się przekonać. Ducha narodowego podnosi przedewszystkiém miłość i poświęcenie.[1]
Jak gmach należący do rodziny pozbawionéj swego naczelnika, gwałtownemi burzami w posadach wstrząśniony, rysować się musi, słabnąć w swém wiązaniu a ostatecznie runąć, tak samo ciężka jest dola społeczeństwa, jeżeli ono zostaje w długiéj niewoli a nie ma własnéj organizacyi, któraby radziła o jego potrzebach. Jest prawdą oczywistą, że tam gdzie nie masz organizacyi, tam musi być anarchia która jest matką rostroju przyspieszającego rozkład całego organizmu. Mamy wprawdzie Towarzystwa wspierające niektóre gałęzie interesów naszych materyalnych, ale mało troszczyliśmy się dotąd o in-
- ↑ Przez miłość, poświęcenie, rozumiem: miłość narodowości jako obowiązek każdego człowieka, albowiem narodowość jest objawem Boskim: przez poświęcenie, rozumiem poświęcenie bez granic, w zaofiarowaniu siebie samego przez odmówienie sobie wszystkiego, co rodzi zmiękczenie i poniżające ducha żądze, przez udoskonalenie siebie i współrodaków, przez wytrwałość w pracy, przez wspieranie ile siły starczą spraw narodowych. Przeczuwam że ta definicya miłości i poświęcenia nie wszystkim trafi do przekonania, ale jeżeli kto chce osięgnąć rzeczy nadzwyczajne, to téż tylko nadzwyczajnymi środkami dopiąć ich może.
