Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/612

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Zielonkowaty, odrobinę zielony, mający pewien odcień zieloności.

Zielono, przysł., koloru zielonego; mieć z. w głowie = być naiwnym, głupim, niedowarzonym, niedoświadczonym.

Zielonobiały, biały, wpadający w zieleń.

Zielonokruszp. Malachit.

Zielonomodry, niebieski, wpadający w zieleń.

Zielonosiwawy, nieco siwy z zielonym.

Zielonosiwy, siwy z zielonym.

Zielonosrebrzysty, zielony, wpadający w srebro.

Zielonoszary, szary z zielonym.

Zieloność, barwa zielona, zieleń; zielone części roślin i małe rośliny; niedojrzałość, niedoświadczenie.

Zielononośnyp. Ziołonośny.

Zielonożółty, żółty z zielonym.

Zielony, takiego koloru, jak ziele, jak liść żywy na wiosnę; nie suchy, nie uschły, świeży; młody, niedojrzały: z-e lata = młodość; z-a starość = czerstwa; niedojrzały, surowy: z-e owoce; z-e Świątki = święto zesłania Ducha św. na apostołów, przypadające na 50-ty dzień po Wielkiej Nocy; z. las = las iglasty; z-e proszki = lekarstwo, dawane niemowlętom na przeczyszczenie; grać w z-e = umówić ś. z kimś, że przegra ten, kto, zapytany, nie będzie miał przy sobie świeżego listka zieleni; z. wilk — p. Zaraza (roślina).

Zielorodnyp. Ziołorodny.

Zielowonnyp. Ziołowonny.

Zielsko, złe ziele, roślina nieużyteczna, chwast.

Ziemakp. Ziemek.

Ziembla, oranie na zimę gruntu pod jarzynę.

Ziemek, Ziemak, rodak, ziomek.

Ziemia, ogromna bryła, zbliżona do kuli, spłaszczonej w dwuch miejscach, naprzeciw siebie leżących, obracająca ś. około siebie, krążąca jako planeta około słońca i oświetlana przez to słońce, otoczona powietrzem, zamieszkała przez ludzi, zwierzęta i rośliny (fig.); część powierzchni tej kuli, nie pokryta wodą, ląd stały, kontynent, w przeciwstawieniu do oceanu, do morza; taż planeta w przeciwstawieniu do nieba, do sfery niebieskiej; taż planeta, jako doczesne mieszkanie ludzi, w przeciwstawieniu do życia pozagrobowego, doczesność, ziemskość: na z-i = w życiu doczesnym; to, co mamy pod nogami, gleba, dno, podłoga: siąść, upaść, runąć, skoczyć na z-ę = na miejsce na ziemi, na podłogę; w z-i, pod z-mią = w głębi ziemi; gryźć z-ę a. świętą z-ę = umrzeć, nie żyć; kraj ojczysty, ojczyzna: z-a rodzinna, ojczysta; część powierzchni ziemi, zamieszkana przez jaki naród, kraj, państwo: z. polska, niemiecka; z. święta, z. obiecana = Palestyna; część kraju, prowincja: z. kujawska, pruska i t. p.; administracyjny podział województwa w dawnej Polsce; uprawiona powierzchnia ziemi, rola, gleba; powierzchnia ziemi, rodząca różne rośliny; większy lub mniejszy obszar powierzchni ziemi, należący do jednego właściciela i przez niego uprawiany; różnego rodzaju tlenki metalów, pokrywające powierzchnię kuli ziemskiej i powstające z wietrzenia skał: z. lekka, ciężka, tłusta, chuda, gliniasta, piaszczysta, wapienna, torfowa, darniowa, wrzosowa, ogrodowa, inspektowa, alkaliczna, nie alkaliczna i t. p.; podobne, jak niebo do z-i = wcale niepodobne; nie wart, że go święta z. nosi =