Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/217

kiem, cyga, fryga, bąk; kobieta swarliwa, gniewliwa, zła.

 Warterz, nm. — p. Wartownik.

 Wartki, szybko kręcący ś., chyży, rzeźki, zwinny, szybki.

 Wartko, przysł., kręcąc ś. szybko, zwinnie, chyżo, raźnie.

 Wartkonogi, szybko biegający.

 Wartkość, szybkość ruchu wirowego, zwinność, chybkość, chyżość.

 Wartman, nm., retman, przewodnik statków wodnych.

 Wartnik — p. Wartownik.

 Wartny, płynący wartem zakrętem; szybki, chyży, zwinny.

 Warto, godzi ś., nie szkodzi, dobrzeby było, należy, przystoi, uchodzi.

 Wartogłowiec — p. Wartogłów.

 Wartogłowieć, dostawać zawrotu głowy, szaleć.

 Wartogłowy, mający przewróconą głowę; szalony; niespokojny, burzliwy, warcholski.

 Wartogłów, Wartogłowiec, Wartołeb, pustak, półwarjat, narwaniec, postrzeleniec, bzik, szaleniec.

 Wartogłówstwo, Wartogłowość, choroba: zawrót głowy; dziwactwo, bezrozumno postępowanie, szaleństwo, bzik.

 Wartołka — p. Wartałka.

 Wartościowość, w chem., najmniejsza ilość atomów pierwiastka, łącząca ś. w związku z jednym atomem wodoru.

 Wartościowy, mający dużą wartość, cenny, pożądany.

 Wartość, to, co przedstawia przymiot rzeczy, mniej a. więcej cennej a. kosztującej, cenność, kosztowność, cena, posiadanie mniejszego a. większego szacunku ze względu na swą użyteczność, piękność, dobroć i t. p.; w ekonomji politycznej: w. dodatkowa, cz. nadwartość = cena pracy ludzkiej, potrzebnej do wytworzenia jakiegoś produktu; w lm., w-i, wszystko, mogące być sprzedane a. nabyte, zwłaszcza papiery procentowe, akcje, weksle itp; przen., wyższy lub niższy poziom przymiotu duchowego, godność, szlachetność.

 Wartować, stać przy kim a. przy czym na straży, pilnować, stróżować, strzec — p. Wertować.

 Wartownia, budka dla wartownika, dla straży, czatownia.

 Wartownik, żołnierz, stojący na warcie, straż, stróż pilnujący.

 Waruga, u flisaków: straż na statku wodnym.

 Waruneczek, zdr. od Warunek.

 Warunek, nm., to, co zawarowano, zastrzeżono, to, od czego spełnienia zależy dotrzymanie umowy; okoliczność, na którą ktoś ś. godzi, zawierając z drugim umowę, kondycja; ochrona, obrona, strzeżenie, straż, warowanie; załoga warowni, straż osobista; w matem., jedna z danych wielkości wiadomych, z których wyprowadza ś. niewiadoma.

 Warunkować, stawiać warunki, zastrzegać, uzależniać; w. ś., zabezpieczać ś. warunkami, stawiać wzajemne warunki.

 Warunkowo, przysł., pod warunkiem, z zastrzeżeniem, zależnie od czego.

 Warunkowość, przymiot tego, co jest warunkowe, czego spełnienie zależy od pewnych warunków, zawarowanie.

 Warunkowy, zawierający pewien warunek, pewne zastrzeżenie: sąd w., wniosek w. w logice; zależny od pewnych warunków; w gram., tryb w. = oznaczający czynność nie istniejącą w rzeczywistości, lecz pomyślaną, jako możliwa lub niemożliwa przy pewnych warunkach.

 Warza, potrawa uwarzona, ugotowana, strawa, jadło; war, warzenie.