Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/838

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Sygnum, łć., znak, cecha.

Syjenit, gr., skała, złożona ze spatu polnego, rogowca, kwarcu, miki i t. d. zabarwiona pstro na kolor szary, czerwony i czarnozielony, używana w robotach architektonicznych.

Syjon, hebr., Jerozolima; przen., wogóle miejsce święte.

Syjonista, członek stronnictwa w społeczeństwie żydowskim, propagującego ideję wyrobienia w Żydach odrębności narodowej i powrotu Żydów do Palestyny, narodowiec żydowski.

Syjonizm, ideja odrębności narodowej Żydów i emigracji Żydów do Palestyny, propagowana przez syjonistów.

Syk, dźwięk, powstający przy wymawianiu przeciągłym spółgłoski s., syczenie, syknięcie, głos, jaki wydają węże. gwizd, świst.

Sykać, wydawać syk, sykaniem przywoływać kogo, dawać mu znak, sykaniem okazywać swoje niezadowolenie podczas jakiego przedstawienia, mowy publicznej, sztuki teatralnej, muzyki.

Sykatiwa, łć., domieszka chemiczna do farb i lakierów, przyśpieszająca ich schnięcie.

Sykl, hebr., waga i moneta u dawnych Żydów, wartości około 50 kop.

Sykliwy, podobny do sykania.

Syknąćp. Syczeć.

Sykofant, Sykofanta, gr., obłudnik, oszczerca, zdrajca, szalbierz, denuncjant, szpieg.

Sykomora, gr., drzewo z rodziny chlebowatych, rosnące w środkowej Afryce, o owocach groniastych, morwa figowa, figa adamowa, figowiec sykomorwowy (fig.).

Sykoza, łć., figówka, rodzaj wrzodzików, tworzących ś. na skórze ludzkiej w miejscach porosłych włosami.

Sylaba, gr., w mowie ludzkiej jeden lub więcej dźwięków, oddanych przy jednorazowym wydaniu głosu; samogłoska pojedyńcza lub w połączeniu z jedną lub kilku spółgłoskami, zgłoska.

Sylabizować, składać głoski w zgłoski czyli w sylaby.

Sylabus, gr., spis wszystkich nauk i teorji, potępionych przez Kościół, ogłoszony przez papieża Piusa IX. w r. 1864.

Sylen, gr., w mitologji greckiej demon płynącej wody, sprawiającej urodzajność, towarzysz Dyonizosa (Bachusa), którego nauczył robić wino z winogron, upijał ś. i po pijanemu głęboko filozofował; wogóle: stary satyr, przedstawiany jako brzuchaty starzec z łysiną, uszami koźlemi i wężem do ściągania wina.

Sylepsys, gr., ściągnięcie kilku wyrazów w jeden krótszy, ściągnięcie kilku zgłosek w jedną.

Sylf, łć., w wierzeniach średniowiecznych gienjusz, duch nadprzyrodzony, napowietrzny; przen., żart. reporter gazeciarski.

Sylfi, łć., odnoszący ś. do sylfa, właściwy sylfowi; lekki jak sylf, powiewny, eteryczny.

Sylfida, łć., forma żeńska od Sylf; przen., tancerka w balecie, odznaczająca ś. wdziękiem i lekkością.

Sylikat, łć.p. Krzemian.

Sylikoidy, łć., związki krzemu.

Sylogistyczny, gr., odnoszący ś. do sylogizmu; złożony z sylogizmów, posiłkujący ś. niemi.

Sylogizm, gr., wnioskowanie, wyciągające z szeregu danych prawd nową prawdę, wniosek, za pomocą dwu sądów pośredniczących czyli przesłanek prowadzący do wyniku.