Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/683

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Siekiera, narzędzie stalowe do rąbania, ostrze u nasady węższe, osadzone na krótkim toporzysku, mały topór; spadła mu s. z toporzyska w rzekę = doznał niepowodzenia; powietrze ciężkie, choć s-ę powiesić = złe powietrze, zaduch; zła s. nigdy nie zginie = złego nikt nie chce brać; najgorsza s. u kowala = wytwórca nie ma nigdy własnego wyrobu dla siebie, do swojego użytku; jak s-ą wyrąbał = jasno wyłożył; od s-y = niezręczny, niezgrabny, ciężki; bieda, choć s-ą rąbać = wielki niedostatek; s. utonęła = wieść przepadła o czym, zginęło, jak kamień w wodę; wydrzeć komu s-ę z ręki = rozbroić go; przen., cyfra siedem, siódemka.

Siekierka, mała siekiera; pomieniał ś. stryjek, s-ę na kijek = mówi ś. o niekorzystnej zamianie; siódemka, cyfra siedem; dwie s-i = 77 lat życia.

Siekierne (-ego), opłata za wyrąb drzewa w lesie.

Siekiernica, roślina z rodziny motylkowatych.

Siekiernik, kowal, wyrabiający siekiery; żołnierz, uzbrojony w siekierę, halabardnik, topornik; rodzaj tasaka, używanego w aptekach.

Siekieromłot, narzędzie, służące za siekierę i młot zarazem.

Siekierowaty, podobny kształtem do siekiery.

Siekierzyński, żart., ostatni z S-ich = ostatni pieniądz, ostatnia karta świętna i t. p.

Siekierzysko, rękojeść siekiery, toporzysko.

Sieklin, roślina z rodziny kosaćcowatych.

Sielanka, rodzaj utworu poetycznego, przedstawiającego na tle pogodnej natury życie ludzi prostych, szczerych i szczęśliwych i mającego za treść najczęściej uczucie miłosne, idylla, bukolika, skotopaska, pastorałka; przen., scena z życia o charakterze sielskim, o nastroju sielankowym.

Sielankarstwo, Sielankopisarstwo, pisanie sielanek, twórczość sielankopisarza.

Sielankarz, poeta, piszący sielanki, sielankopisarz; miłośnik sielanek.

Sielankopisarka, forma żeńs. od Sielankopisarz.

Sielankopisarz, Sielankarz, autor sielanek.

Sielankować, bawić ś. w sielankę, żyć na wsi, z naturą, zdala od cywilizacji i gwaru miejskiego.

Sielankowość, nastrój sielankowy.

Sielankowy, odnoszący ś. do sielanki, idylliczny.

Sielawa, ryba brzuchopłetwa, łososiowata (f.).

Sielawka, mała sielawa.

Sielski, wiejski, wioskowy, wieśniaczy, pasterski; sielankowy, idylliczny.

Siemieniasty, Siemienisty, Siemieniaty, podobny do siemienia, obfitujący w siemię; pstry.

Siemieniec, polewka z tartych nasion konopi z mlekiem; zupa a. breja rzadka.

Siemienny, odnoszący ś. do siemienia, nasienny; główka s-a = nasiennik; plemienny, rodowy, rodzinny.

Siemię, nasienie, ziarno nasienne; owoc konopi, lnu.

Siemionka, drobne siemię, drobne ziarno.

Sienga, ryba jadalna, żyjąca w morzu Północnym i zachodniej części Bałtyckiego, skornik (fig.).

Sieniowy, odnoszący ś. do sieni, sienny.