nję swoją; s-ę = zdaje mi ś.; s-łem = byłem pewien, s-ąc po ludzku = uważając po ludzka; mieć, zważać, poczytywać kogo, co za kogo, za co; mieć przeznaczenie: tak mu było sądzono; ujemne strony w kim a. w czym upatrywać, krytykować; zasiadać w instytucji sądowej, być sędzią, rozpatrywać sprawę sądownie, odprawiać sądy, wydawać wyrok, dekret; s. ś., czynić sąd na siebie, wyrokować o sobie; uważać, poczytywać, mieć siebie za kogo; prawować ś., procesować ś.; być sądzonym, ulegać kompetencji jakiego sądu.
Sąg, stos drzewa opałowego, mający sążeń długości.
Sągwa, glista płaska z gatunku wirków.
Sąk, dren, sączek.
Sąkwiel, roślina z rodziny dwuskrzydlcowatych.
Sąpierz, przeciwnik, strona pozwana: współzawodnik, rywal.
Sąsiad, człowiek, mieszkający blizko, tuż, obok kogoś; siedzący, stojący tuż obok kogoś; naród ościenny, graniczący z drugim narodem; rodzaj gry towarzyskiej.
Sąsiadka, forma ż. od Sąsiad.
Sąsiadować z kim, być jego sąsiadem, mieszkać tuż obok niego; siedzieć, stać przy kim.
Sąsiedni, należący do sąsiada; ościenny, pograniczny, przyległy.
Sąsiedzki, odnoszący ś. do sąsiada, stanowiący własność sąsiada; po s-u, jak sąsiedzi, po przyjacielsku.
Sąsiedztwo, najbliższa okolica, najbliżsi sąsiedzi, towarzystwo okoliczne; osoby, siedzące a. stojące najbliżej; narody sąsiednie, ościennicy.
Sąsiek, przedział w stodole, przeznaczony na układanie różnych gatunków zboża w snopach; skrzynia, zrobiona z gontów, na obrok; skrzynia z przegrodami wewnątrz.
Sążeń, miara długości = 3 łokciom = 6 stopom; równoległościenny stos drzewa opałowego pewnych wymiarów.
Sążniarz, robotnik, trudniący ś. rąbaniem a. rznięciem drzewa na opał i układaniem go w sążnie; rąbacz, drwal.
Sążniowy, mający sążeń jakiegoś wymiaru.
Sążnisty, ogromny, olbrzymi, potężny, długi.
Sążniście, przysł., ogromnie, olbrzymio, wielce.
Sc-, Sch-, Scz-, czasowniki dokonane, zaczynające się od tych liter, pochodzą ze złożenia przyimka z, przez amysilację zmienionego w s, i czasowników, nie podajemy ich przeto szczegółowo, odsyłając do tychże czasowników niedokonanych, np. scedzić = z+cedzić, scedować = z+cedować, schować = z+chować, schłonąć = z+chłonąć, sczarować = z+czarować, sczesać = z+czesać.
Scalać, dok. Scalić, Scałkować; połączyć, skupić w jedną całość, zespolić w jedno; s. grunta = robić komasację; s. ś., łączyć ś., jednoczyć ś., zrastać ś. w jedną całość.
Scalanie, rzecz. od Scalać; s. gruntów = komasacja.
Scalić — p. nied. Scalać.
Scałkować — p. Scalać.
Scałować — p. nied. Scałowywać.
Scałowywać, dok. Scałować; całując zbierać ustami: s. łzy.
Scapieć, zgłupieć.
Scartabellus — p. Skartabellus.
Scedować, łć., ustąpić na rzecz czyją.
Scedzać, dok. Scedzić; cedząc i zlewać.
Scena, gr., w teatrze miejsce podniesione ponad widownię, gdzie występują aktorowie; w utworze dramatycznym część, obejmująca jeden moment akcji, zdarzenie
Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/655
Ta strona została przepisana.
