Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/55

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Pelity, łć., nazwa ogólna skał, złożonych z bardzo drobnych cząstek mineralnych, luźnie z sobą spojonych.

Pel-mel, ang., mieszanina, nieład, zgiełk.

Pelota, Pelotka, fr., elegancka perfumowana poduszeczka do igieł i szpilek (fig.).

Peltasta, gr., w starożyt. Grecji nazwa żołnierza lekko uzbrojonego, z lekką tarczą (fig.).

Pełenp. Pełny.

Pełgaćp. Pełzać.

Pełnia, dostatek, obfitość, zasób; jedna z kwadr księżycowych, gdy ciało to niebieskie widziane jest w postaci kręgu (fig.); wyglądać jak księżyc w p-i = być tłustym, pulchnym, rumianym; cała okazałość, zupełność, rozkwit, dojrzałość: umrzeć w p-i sił i zdrowia, tu ś. okazała w całej p-i jego szlachetność.

Pełniciel, ten, kto coś pełni, wykonywa, spełnia.

Pełnić, napełniać, zapełniać; wykonywać, wypełniać, dopełniać, sprawować: p. swoje obowiązki, czyje rozkazy; pełniący obowiązki = zastępca jakiegoś urzędnika; p. kielichy = wychylać, wypróżniać; p. ś., napełniać ś., wypełniać ś., dopełniać ś., spełniać ś., stawać ś., odbywać ś. (p-i ś. wola Boża).

Pełnieć, zaokrąglać ś., nabierać tuszy.

Pełnik, roślina z rodziny jaskrowatych, zawilec, anemona (fig.).

Pełniuchny, Pełniuśki, Pełniusieńki, Pełniutki, Pełniuteczki, Pełniuteńki, najzupełniej pełny.

Pełno-, łącznie z następnym wyrazem oznacza: całkowicie, w zupełności (np. pełnoletni); obficie (np. pełnokłosy).

Pełno, tyle, ile ś. zmieści albo zmieściło, zapełniając całkowicie, po brzegi, obficie, poddostatkiem, w znacznej ilości, masa, mnóstwo, wiele, bardzo wiele; p. go wszędzie = snuje ś. wszędzie.

Pełnogłoska, samogłoska.

Pełnokrwisty, czystej krwi, czystej rasy.

Pełnoletni, mający liczbę lat, prawem oznaczoną dla dojścia do dojrzałości, do używania praw obywatelskich.

Pełnomocnictwo, nadanie komu zupełnej władzy postępowania prawnego w interesach wszelkiego rodzaju, plenipotencja.

Pełnomocniczy, otrzymany od kogo przez pełnomocnictwo; rząd p. = konstytucyjny.

Pełnomocnik, ten, któremu nadano pełnomocnictwo do działania prawnego w czyim imieniu.

Pełnomocny, mający zupełną moc i władzę do czegokolwiek, wszechwładny, obdarzony pełnomocnictwem przez kogoś; dający pełnomocnictwo; list p. = plenipotencja piśmienna.

Pełnoprawny, posiadający wszystkie prawa obywatelskie.

Pełnorogi, mający rogi pełne, wewnątrz niepróżne, masywne.

Pełność, posiadanie czego w dostatecznej ilości, uczucie obfitości (p. ciała).

Pełny, Pełen, napełniony, nalany po brzegi, nasypany, napchany tak, że ś. więcej nie zmieści; okrągły, tłusty, szeroki, okazały (twarz p-a, człowiek p. w sobie); kwiat p. = okazały. wspaniały; głos p. = donośny, rozwinięty należycie, dojrzały; oddychać p-ą piersią = oddychać swobodnie; p-e morze = otwarte, szerokie; p-a wła-