Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/53

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Pech, nm., brak szczęścia, powodzenia, los nieprzyjazny.

Peckać, gmerać, babrać, rozgrzebywać; walać, brudzić.

Pecyna, glina z pieca, z ogniska odkruszona, gruz z muru, grudka, bryłka ziemi a. gliny.

Pedagog, gr., u starożytnych Greków: uczony niewolnik, odprowadzający dzieci swego pana do szkoły; dziś: wychowawca, nauczyciel; uczony, pracujący nad ulepszeniem metody wychowania i uczenia.

Pedagogiczny, gr., zgodny z zasadami pedagogiki.

Pedagogika, gr., nauka o wychowaniu młodego pokolenia, podająca i uzasadniająca środki, do tego celu wiodące.

Pedagogja, gr., zajęcie nauczyciela młodzieży a. wychowawcy, nauczanie, wychowywanie dzieci.

Pedalarz, wł., pracownik w drukarni, drukujący na pedałówce.

Pedał, wł., w organach: klawjatura dolna, poruszana nogą; w fortepjanie: przyrząd, służący do wzmacniania lub tłumienia tonów (fig.); w harfie — do zmiany tonu przez skracanie struny; deseczka a. blacha do naciskania nogą w maszynach do szycia, w kołowrotku, tokarni i t. p.; w lm., p-y żart., nogi; wyciągać p-y = śpieszyć ś., pędzić piechotą.

Pedałówka, wł., mniejsza maszyna drukarska, która działa, poruszana motorem lub gdy naciskać pedał nogą (fig.).

Pedancki, fr.p. Pedantyczny.

Pedant, fr., człowiek, trzymający ś. prawideł lub zwyczajów z drobiazgową ścisłością, zważający więcej na formę, niż na istotę rzeczy; uczony nudziarz bez wyższego polotu.

Pedanterja, fr., Pedantyzm, łć., przesadna, drobnostkowa dokładność, trzymanie ś. ślepo formułek, formalizm; szkolarstwo, małostkowość.

Pedantka, fr., forma ż. od Pedant.

Pedantyczny, Pedancki, fr., właściwy pedantom, drobiazgowo skrupulatny, małostkowy.

Pedatrofja, gr., uwiąd dziecinny, tuberkuliczne wycieńczenie organizmu dziecięcego.

Pedel, nm.p. Bedel.

Pederasta, gr., człowiek, oddający ś. pederastji.

Pederastja, gr., stosunek lubieżny mężczyzny do mężczyzny.

Pedestralny' łć. posąg = posąg w postawie stojącej, w przeciwstawieniu do konnego.

Pedestrjanizm, łć., sport pieszy, piesza wędrówka dla przyjemności.

Pedjatra, gr., lekarz chorób dziecięcych.

Pedjatrja, gr., nauka leczenia chorób dziecięcych.

Pedologja, gr., nauka o dzieciach i ich naturze.

Pedometr, gr., przyrząd, automatycznie notujący liczbę zrobionych kroków, hodometr.

Pegaz, gr., w mitologji greckiej rumak skrzydlaty muz, symbol polotu poetyckiego (f.); nazwa gwiazdozbioru; dosiadać p-a = próbować sił na polu poezji; ryba oścista wiązkoskrzelna.

Pegmatyt, gr., gruboziarnista odmiana granitu.

Pegologja, gr., nauka o źródłach