Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/345

roku = w ciągu, podczas; w tym p-u czasu = w tym czasie; p. powietrza = przewiew, ciąg, cug.

 Przeciągać, dok. Przeciągnąć; przesuwać co przez środek czego, przewlekać, nawlekać: p. sznur przez kółko, nitkę przez uszko igły; przedłużać, przewlekać, czynić dłuższym, bardziej długotrwałym; ciągnięciem przesuwać, zmuszać do zmiany miejsca; przen., wabić ku sobie, pociągać do siebie; p. kogo na swoją stronę = czynić swoim stronnikiem; przewlekać wymawiając, wymawiać śpiewnie: p. samogłoski = ciągnąć z litewska; przechodzić, przemaszerowywać, przelatać: wojsko p-a, słomki p-ają; przeszywać, przejmować: zimno mnie p-a; p. po czym = gładzić delikatnie, muskać; zanadto wyciągać, wydłużać; przesadzać w ciągnięciu: p. strunę = doprowadzać do ostateczności, przebierać miarę, nadto sobie pozwalać; p. sprawę = odwlekać, odkładać; herbata p-nięta = taka, która zanadto naciągnęła; wzdłuż kreślić, wyciągać: p. linję; twarz p-nięta = wydłużona; p-nięta mina = niezadowolona, zmartwiona; p. ś., wyciągać ś.; dłuższym ś. stawać, prostować ś., wydłużać ś.: twarz mu ś. wyciągnęła = wyraził na twarzy niezadowolenie, zmartwienie, troskę; przen., przewlekać ś., iść w odwłokę.

 Przeciągle, przysł. od Przeciągły.

 Przeciągły, długi, długotrwały, przewlekły; wydłużony, wzdłuż wyciągnięty.

 Przeciągnąć — p. nied. Przeciągać.

 Przeciążać, dok. Przeciążyć; za dużo obładowywać, obarczać zbytecznie, zmuszać do pracy nad siły.

 Przecichy, niezmiernie cichy.

 Przecie, Przecież, spójn., jednak, jednakże, wszelako, wszakże; bądźcobądź, jakkolwiekbądź, pomimo wszystko, z tym wszystkim, w każdym razie przynajmniej; przysł., wszak, wszakże, nareszcie, nakoniec, wreszcie.

 Przeciec, Przecieknąć — p. nied. Przeciekać.

 Przeciekać, dok. Przeciec, Przecieknąć; o naczyniu: przepuszczać płyn przez maleńkie otwory; o płynach: ciec przez co, ciekąc przechodzić nawskroś, ciekąc przedostawać ś., przepływać; przen., przemijać, uchodzić, upływać.

 Przeciekawy, nadzwyczaj ciekawy.

 Przeciekły, przeniknięty, przejęty nawskroś wilgocią.

 Przecieplać, o ciałach przecieplających: przepuszczać przez siebie ciepło, przepuszczać promienie ciepła.

 Przecierać, dok. Przetrzeć; trzeć co aż do rozdarcia; tarciem przedzierać, tarciem robić w czym dziury: p. rękaw na łokciu, spodnie na kolanach; wycierać, ścierać wilgoć na czym osiadłą, wycierać powierzchownie: p. okulary, talerze, szklanki; przen., cywilizować, kształcić, polerować: p. umysł, obyczaje; p. komu drogę = torować ją, przen., ułatwiać co komu przez pokonanie pierwszych trudności; p. przez durszlak, przez sito = przepuszczać dla oddzielenia części półpłynnych od stałych; p. sobie oczy = wycierać je, starać ś. lepiej zobaczyć, nie wierzyć temu, co ś. widzi, być zdumionym; p. ś., być przecieranym; p-a ś., niebo ś. p-a = robi ś. jaśniej, chmury rozchodzą ś.; przen., p. ś. między ludźmi, p. ś. na szerokim świecie = nabierać ogłady, dobrych obyczajów, kształcić ś.

 Przecieranka, jarzyna roztarta, przyrządzona z mlekiem, masłem.