nia ś. minerałów, wyprowadzająca stąd wnioski o dawności formacji etc.
Paragjalny, łć., wynikający z prawa paragjum; ten, komu służy to prawo.
Paragjum, łć., prawo agnatów monarchy do działów w dobrach koronnych, rodzaj apanaży; w dawnej Polsce piastowskiej prawo wszystkich męskich potomków królewskich do dzielenia kraju między sobą, jakby prywatnego dziedzictwa.
Paragogizm, gr., rozszerzenie brzmienia wyrazu przez dodanie głosek na końcu, np. tu — tutaj, młodzian — młodzieniec.
Paragon, gr., ubieganie ś. z kim, wyrównanie komu; iść, wchodzić w p. z kim = równać ś. z kim.
Paragonizować, współubiegać ś.
Paragraf, łć., mały ustęp w rozdziale, oznaczony znakiem §, zwłaszcza ustęp w zbiorze praw lub rozporządzeń władzy; sam ten znak, położony na czele ustępu z odpowiednią cyfrą kolejną.
Paragram, gr., zmiana znaczenia przez dodanie, opuszczenie lub przemianę litery a. wyrazu w zdaniu.
Paraheljotropizm, gr., sen dzienny niektórych roślin, otwierających kielichy kwiatowe w nocy.
Paraklet, gr., dosłownie pocieszyciel; Duch Święty.
Paralaksa, gr., pozorna zmiana miejsca, zajmowanego przez jakiś przedmiot przy obserwowaniu go z rozmaitych punktów; w astr., kąt, zawarty między linjami, poprowadzonemi ze środka jakiego ciała niebieskiego do dwu różnych punktów na ziemi, ułatwiający obliczenie odległości tego ciała od środka ziemi; pomieszanie zmysłów.
Paralaktyczny, gr., przym. od Paralaksa; p. ruch = ruch pozorny przedmiotu, wywołany skutkiem zmiany stanowiska patrzącego.
Paralela, gr., w gieom., linja prosta lub płaszczyzna równoległa do innej; w literaturze: zestawienie porównawcze dla wykazania podobieństw i różnic; porównanie; przekopy oblężnicze równoległe do obleganej twierdzy.
Paralelepiped, gr., w mat., równoległościan, bryła, ograniczona sześciu płaszczyznami w ten sposób, że każda para ścian nie stykających ś. z sobą jest równoległa (fig.).
Paralelizm, gr., równoległość, stosunek wzajemny do siebie rzeczy podobnych; p. psychofizyczny = pogląd, według którego każdemu zjawisku duchowemu odpowiada pewne ściśle oznaczone zjawisko materjalne i naodwrót; ciągła wzajemna zależność duszy i ciała.
Paralelka, gr., w szkolnictwie: klasa równoległa (zdwojona i rozmieszczona w dwu izbach).
Paralelny, gr., równoległy; p-a klasa = paralelka.
Paralelograf, gr., narzędzie do kreślenia linji równoległych.
Paralelogram, gr., równoległobok, czworokąt podłużny (f.).
Paralipomena, gr., dodatki, suplementy.
Paralipsa, gr., figura retoryczna: pozorne przemilczenie z napomknięciem, zwracającym uwagę na rzecz, nad którą mówca jakoby nie chce ś. rozszerzać.
Paralityczka, gr., forma ż. od Paralityk.
Paralityczny, gr., przym. od Paralityk (atak p.).
Paralityk, gr., dotknięty paraliżem.
Paraliż, gr., porażenie, bezwład,
