Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/130

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

będzie pochwalony Jezus Chrystus.

Pochwała, chwalenie, pochwalenie, wyrażanie ś, z pochwałą, świadectwo zaszczytne, pochlebne o kim a. o czym; to, co ś. mówi lub pisze dla pochwalenia: osypywać kogo p-ami, zyskać p-ę, być godnym p-y; p. szkolna = list pochwalny; utwór pisarski chwalczy, panegiryk.

Pochwiać, chwiejąc poruszyć, wprowadzić co w chwilowy ruch drżący, zakołysać; p. ś., pokołysać ś., powahać ś.

Pochwiasty, mający kształt pochwy; w bot., liść, tworzący u nasady pochwę, obejmującą łodygę.

Pochwiatka, roślina z rodziny wargowych.

Pochworogi, mający rogi pochwowate (wewnątrz puste).

Pochwycić, wziąć szybko, porwać, złapać, schwycić; przen., pojąć, zrozumieć odrazu, bez namysłu; p. myśl, ideę: ująć, przejąć ś. nią; p. ś., porwać ś., złapać ś., zerwać ś., powstać nagle, z pośpiechem.

Pochwytać, nied. Pochwytywać, schwytać wszystkich jednego po drugim, połapać; pozabierać, poprzywłaszczać sobie; połapać potrosze różnych wiadomości; pojąć, zrozumieć coś niecoś.

Pochwytny, dający ś. pochwycić, uchwytny; dający ś. dostrzec, dostrzegalny; zdolny do chwytania, chwytny; pojętny, bystry.

Pochyba, w wyraż.: bez p-y = niezawodnie, z pewnością.

Pochybny, taki, który zawieść może, omylny, niepewny, wątpliwy, zawodny, zwodniczy, błędny; skryty, tajemny, sekretny, tajemniczy.

Pochylać, dok. Pochylić; wyprowadzać z pionowego położenia, nadając kierunek ukośny, nakłaniać, skłaniać ku dołowi, ku ziemi, nachylać, schylać: starość p-a człowieka ku ziemi; p. głowę = zwieszać, spuszczać, skłaniać; w gram., samogłoska p-ona = pośrednia między dwoma dźwiękami, ścieśniona, wyraża ś. przez literę z kreską (é = pośrednie między e i i albo y; ó = pośrednie między o i u, dziś wymawia ś., jak u; á w gwarach = pośrednie między a i o); p. ś., wychodzić z pionowego położenia i przybierać ukośne, nachylać ś., schylać ś., nakłaniać ś. ku ziemi, opadać, zwisać: grozić upadkiem, mieć ś. ku upadkowi; przen., przechylać ś., skłaniać ś. na czyją stronę.

Pochylićp. nied. Pochylać.

Pochylnia, chodnik, pochyło idący w kopalni (fig.).

Pochyła, linja prosta, tworząca z daną prostą kąt ostry a. rozwarty.

Pochyło, przysł., niepionowo, niepoziomo, ukośnie, krzywo.

Pochyłość, nachylenie ś., spadzistość; miejsce pochyłe, spad, spadek; p. ekliptyki = kąt, jaki tworzy ekliptyka z płaszczyzną równika; p. drogi planety = kąt, i jaki tworzy płaszczyzna drogi planety z płaszczyzną ekliptyki.

Pochyły, nie pionowy, nie poziomy, ukośny, krzywy, nachylony, pochylony, spadzisty.

Pociapać, porąbać na drobne kawałki, połupać, posiekać.

Pociąć, pokrajać, porąbać, posiec na drobne kawałki jakim o1 strym narzędziem; poranić, pokiereszować; pogryźć, pościnać korą a. toporem: p. trawę na łące, drzewa w lesie; potłuc, poprzybijać: grad p-ął zboże; p. ś., popękać, pokrajać ś.; pościnać ś. od mrozu lodem.