Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/118

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

śliwości, dużej ruchliwości cząsteczek, ciec.,, stan pośredni między ciałem stałym a lotnym; lekarstwo płynne.

Płynąć (o płynie), zsuwać ś., spadać, ściekać po płaszczyźnie pochyłej (rzeka p-ie), posuwać ś. po powierzchni wody, w czółnie, na okręcie, na statku, tratwie a. wpław; dążyć drogą wodną, żeglować, szybować na falach; krew w żyłach p-ie = krąży, obiega; łzy z oczu p-ną; w moich żyłach krew, nie woda p-ie = mam temperament; w nim moja krew p-ie = jest do mnie podobny z usposobienia wskutek węzłów pokrewieństwa; szlachetna krew w nim p-ie = jest szlachetnego, dostojnego rodu; drzewo p-ie żywicą = wypuszcza z siebie żywicę, ocieka nią; świeca p-ie = stapia ś.; oczy mu p-ną, ma oczy płynące = chory na oczy, z których ciecz płynie; kraina, mlekiem i miodem p-ca = obfitująca we wszystko, żyzna, bogata; p-ną mu słowa = mówi gładko, potoczyście; pieniądze p-ną, jak woda = rozchodzą ś. a. napływają szybko i w znacznej ilości; przen., uchodzić, przechodzić, mijać, ubiegać; czas p-ie szybko, niepostrzeżenie: p-ną godziny, miesiące, lata; przen., wynikać, wypadać, wywodzić ś., wypadać (z bajki p-ie nauka); rozlegać się, rozchodzić się, unosić się: głos p-ie po rosie, dym p-ie ku niebu; posuwać ś. miarowo i powoli: p. po posadzce; posuwać ś. w pewnym kierunku: tłumy p-ą ku kościołowi; trudno przeciw wodzie p. = niepodobna zwalczyć przeciwności zbyt potężnych, trzeba pogodzić ś. z losem.

Płynienie, cieczenie, bieg płynu, upływ, wypływ, czynność upływania; przebywanie jakiej przestrzeni wodą, żegluga; p. miesięczne = perjody niewieście; p. białe = białe upławy (choroba kobieca); p. krwi = krwotok; p. oczu = łzotok.

Płynnie, jednym ciągiem, bez przerwy, gładko, z łatwością, biegle, bez namysłu, potoczyście.

Płynny, będący w stanie płynu, ciekły (nie stały, nie gazowy); potoczysty, gładki, biegły (wymowa p-a); falisty; w gram., spółgłoski p-e = przedniojęzyczne: r, l, ł.

Płynomiar, Płynomierzp. Areometr.

Płyt, tratwa, powiązane bierwiona dla spuszczania ich po wodzie lub dla przeprawienia ś. przez wodę — p. Płyta.

Płyta, gr., tablica kamienna a. metalowa; flisa, tafla kamienna, najczęściej z łupku a. z kamienia ciosowego, używana na chodniki.

Płytek, roślina z rodziny wiesiołkowatych.

Płytka, mała, cienka płyta, tabliczka, deszczułka.

Płytki, płaski, niegłęboki, miałki; p. talerz = płaski, do spożywania stałych pokarmów; przen., powierzchowny, niegruntowny, ograniczony: p. głowa = człowiek mało zdolny, niepojętny; p. wiedza = mało gruntowna.

Płytko, przysł. od Płytki; st. w. płyciej.

Płytkość, przymiot tego, co jest płytkie; p. umysłu = niedokształcenie, niezdolność, głupota.

Pływacki, odnoszący ś. do pływaka, do pływania służący; sport p., konkurs p., szkoła p-a, kostjum p.

Pływacz, ten, co pływa, ten, co umie pływać; pies wodołaz; przen., łgarz, blagier; roślina z rodziny pływaczowatych (fig.).