Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/851

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Nerka, nm., każdy z dwu gruczołów, mających postać bobu, znajdujących ś. w jamie brzusznej i wydobywających mocz ze krwi (fig.); u zwierząt: cynadry; w min., bryła podługowata mniej a. więcej spłaszczona, jaką tworzą różne minerały, a także niektóre rudy żelazne.

Nerkowaty, kształtu przypominającego nerkę a. bób.

Nerkowiec, Nerkodrzew, Nakarp, roślina z rodziny terpentyńcowatych; w min.p. Nefryt.

Neron, imię cesarza rzymskiego (54 — 68 r. po Chr.), słynnego z okrucieństw; przen., tyran, okrutnik.

Nerterologja, gr., teorja o istotach świata podziemnego.

Neruga, Nerunga, nm., wązki pas lądu, dzielący zatokę od morza, mierzeja.

Nerw, łć., narząd w ciele zwierzęcym w postaci białych nitek, rozchodzący ś. od mózgu i mlecza pacierzowego po całym ciele, przeprowadza wrażenia czucia i ruchu oraz wszelkich wrażeń zmysłowych (fig.); żyłka w liściu; przen., sprężyna, działacz.

Nerwacja, łć., układ żył (żeberek) na liściach; unerwienie (fig.).

Nerwica, łć., choroba nerwów — p. Neuroza, Neuropatja.

Nerwobólp. Newralgja.

Nerwować, wprawiać w stan rozdrażnienia nerwowego, bardzo niecierpliwić.

Nerwowiec, łć.p. Neuropata.

Nerwowość, łć., usposobienie do chorób nerwowych; drażliwość nadmierna.

Nerwowy, łć., dotyczący nerwów; właściwy nerwom; złożony z nerwów; o człowieku: mający nerwy osłabione, wrażliwy, drażliwy; system n. = rozgałęzienie nerwów w ciele, w organizmie; temperament n. = odznaczający ś. przewagą działania nerwów na inne czynności organizmu.

Nerwówka, rodzaj gry w karty.

Neseser, Neseserka, fr., tualetka, torebka lub puzderko na drobiazgi podręczne (fig.).

Nesplik, Nespuł, p. Niesplik.

Nestor, gr., mądry i doświadczony starzec; najstarszy pomiędzy ludźmi jednego zawodu.

Netto, wł. (skr. N. a. N-to), czysty dochód po strąceniu wydatków; cena towaru po potrąceniu rabatu; cena kosztu; waga samego towaru bez opakowania.

Neufchatelska, Neokomska formacja = pokład kredowy, spoczywający bezpośrednio na formacji jurajskiej, złożony z wapieni żółtych z jeżowczami i polipniami.

Neuma, gr., średniowieczne znaki nut muzycznych (fig.).

Neurastenik, gr., cierpiący na neurastenję.

Neurastenja, gr., chorobliwa niemoc nerwowa, osłabienie nerwowe, nadczułość nerwów.

Neurektomja, gr., wycięcie kawałka nerwu.

Neurografja, gr., opisanie nerwów.

Neurolog, gr., lekarz chorób nerwowych; uczony, zajmujący ś. badaniem nerwów.

Neurologja, gr., nauka o nerwach.