Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/836

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

co (n. czyjeś prawa); poruszyć ze swego miejsce, wytrącić z równowagi, pogwałcić, przestąpić, nie dotrzymać (n. pokój, n. przysięgę); n. ś., być naruszonym.

Narwać, rwąc wiele nazbierać, nagromadzić, nazrywać (n. kwiatków); o wrzodzie: nabrzęknąć, nabrać, przejść w ropienie; n. ś. na co = niespodzianie, narazić się na co (n. ś. na wydatek, kłopot).

Narwal, szw., wieloryb uzębiony z jednym długim zębem wystającym mu z pyska (fig.) — p. Jednorożec.

Narwaniec, człowiek niezrównoważony, narwany, postrzelony, bzik, trochę warjat, zmienny.

Narwany, na którego nie można liczyć, niepewny, coraz inny, bzikowaty, warjatowaty.

Nary, ros., pomost do spania, legowisko (fig.).

Narybekp. Zarybek.

Narybiać, forma dok. Narybić; napuszczać w staw, sadzawkę narybku; n. ś. (o rybach) rozmnażać ś.

Narywać, nabrzmiewać, puchnąć, powiększać (o wrzodzie); obierać się (palec n-a).

Narząd, w anat., składowa część organizmu, spełniająca pewną funkcję, organ — p. Narzędzie, p. Przyrząd.

Narządzać, forma dok. Narządzić; przygotować, przyszykować (n. wóz do drogi); doprowadzać do należytego stanu, naprawiać, opatrywać (n. suknię, buty) przyrządzać, ustawić należycie.

Narzecze, sposób mówienia pisania, właściwy jakiej części narodu, plemieniu, miejscowości, djalekt, gwara.

Narzeczeństwo, czas od zaręczyn do ślubu.

Narzeczona (-ej), kobieta zaręczona.

Narzeczony (-ego), mężczyzna zaręczony.

Narzekać, żalić ś., utyskiwać, użalać ś., skarżyć ś.

Narzekanie, wyrażanie swego bólu, niedoli w sposób żałosny, żalenie ś., utyskiwanie, żale, skarga.

Narzędnik, w gram., szósty przypadek w deklinacji imion.

Narzędzie, przyrząd, którym ś. co robi, wykonywa (n-e rzemieślnicze); instrument = n. muzyczne; n. do dośw adczeń naukowych (n-ia matematyczne, fizyczne); n. rolnicze = do uprawy roli i do przygotowania płodów roli na sprzedaż; n. ogrodn cze; n. chirurgiczne = do różnych operacji na ciele; n-a ogniowe = przybory straży ogniowej; przen., sposób, środek wykonania czegoś; być czyimś mimowolnym działaczem w jego zamysłach (użyć kogo za n. do czego; służyć komu za n. do czego).

Narzępik, owad dwuskrzydły, kleszcz (fig.).

Narzęst, roślina z rodziny storczykowatych (fig.).

Narzucać, rzucić wiele czego na jedno miejsce, naciskać, nakryć czym; n. ubranie = wdziać na wierzch; n. ś. naciskać ś. z gniewu, nazłościć ś; napraszać ś. gwałtem, być natrętnym.

Narzucić, rzucić co na wierzch czego, rzuciwszy nakryć co czym (n. płaszcz na ramiona); rzucając, pokryć co (np. ścianę tynkiem); przen., gwałtem coś komu ofiarować, zmusić kogo do przyjęcia czego (n. komuś swą opiekę, swe towarzystwo); n. ś. komu z czym = ofiarować mu gwałtem swe u-