Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/794

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wysokiego rodu, magnat, arystokrata.

Możnowładczy, Możnowładny, arystokratyczny, magnacki (rząd m. = oligarchiczny).

Możnowładztwo, rząd możnowładny, arystokratyczny; możnowładcy, arystokraci, mający wpływ na sprawy państwa.

Możny, możliwy, mogący ś. stać; potężny, mocny; dostatni, bogaty, zasobny; rzecz., możnowładca, potentat, arystokrata.

Móc (mogę, możemy), mieć dość mocy, siły, zdolności, być w mocy, zdołać, nie mieć przeszkód, być w możności, być w stanie, być w prawie, potrafić, jest prawdopodobne, że..., może być, że... (on może mieć 25 lat); może = może być, że jest możliwe, że..., jest prawdopodobne, że....

Mój, do mnie należący, będący moją własnością, mnie dotyczący, mnie właściwy; będący w stosunku do mnie (m. ojciec); współczesnymi; będący podług mojej myśli; ulubiony przeze mnie; miły, najdroższy, kochany; ten, o którym mówię; rzecz., mój mąż, mój kochanek; pog., poczciwiec, kochaneczek; w lm. moi = moi ludzie (moja czeladź, moi przyjaciele, moi stronnicy).

Mól (móla, mola, lm. móle, mole), drobny motyl nocny z rodziny tej samej nazwy (fig.); przen., m. książkowy = człowiek, ślęczący nad księgami, nie żyjący życiem zewnętrznym; przen., zgryzota, frasunek, wyrzut sumienia (każdy ma swego m-a, co go gryzie = każdy ma swój kłopot).

Mór (moru), zaraza, pomór, śmiertelność między ludźmi albo bydłem; zaraza morowa, powietrze morowe; w lm. dreszcze, przerażenie.

Mórg, nm.p. Morga.

Mówca, wygłaszający mowy; umiejący pięknie i gładko mówić, krasomówca, orator; przen., człowiek wymowny, wygadany.

Mówić, objawiać swoje myśli wyrazami, używać daru słowa, prawić, rozprawiać, rozwodzić ś., mieć mowę; m. o kim, o czym = mieć kogo, co za przedmiot rozmowy, opowiadać; m. z kim = rozmawiać; m. za kim = wstawiać ś., przemawiać; m. do kogo = przemawiać, odzywać ś.; m. komu = przekładać, wyjaśniać, wykładać; robić wymówkę; m. komu = zalecać, rozkazywać; m. z kim, za kim, po kim = powtarzać (m. za panią matką pacierz = powtarzać cudze myśli); m. o kim, o czym = odzywać ś., wyrażać ś.; m. na kogo = zmawiać, zwalać; wyrażać myśl pismem (prawo mówi, pismo mówi, historja mówi, mówi mi w liście); wyrażać myśl znakami (niemi mówią znakami); wyrażać ś., objawiać ś., manifestować ś. (serce mówi, sumienie mówi); m. po francusku, po niemiecku = umieć mówić, władać tym językiem; m. co komu do ucha, na ucho = w sekrecie, w tajemnicy, szeptać; m. jak z książki = płynnie, uczenie; m. komu ty = tykać go; m. na wiatr = bez zastanowienia; m-i, co mu ślina do gęby przyniesie = byle co, bez zastanowienia; coś mi m-ło = ostrzegało; m. przez zęby = niechętnie; m. pacierz, rotę przysięgi, wiersze, lekcję = odmawiać, powtarzać za kim, recytować; różnie o tym m-ią = różne chodzą wieści; m. zdanie = wypowiadać; m. kazanie, mowę = wygłaszać; niema co m. = nie da ś. zaprzeczyć, niema nic do zarzucenia; prawdę mówiąc = mówiąc szczerze, otwarcie; co tu m.! = rzecz to pewna, nie podlegająca roztrząsaniu; tak to nie