Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/789

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Morfinować ś., Morfinizować ś., łć., używać nałogowo morfiny.

Morfizm, gr., kształt ciał, foremność, symetryczność.

Morfologja, gr., nauka o budowie i kształtowaniu ś. ciał organicznych (roślin i zwierząt); w gram., nauka o budowie wyrazów.

Morfonomja, gr., nauka o zasadach tworzenia ś. kształtów.

Morg, Morga, nm, miara gruntu; m. nowo-polski = 300 prętom kwadratowym.

Morga, fr., budynek, gdzie wystawiają znalezione zwłoki osób niewiadomego nazwiska; dom przedpogrzebowy, trupiarnia.

Morganatyczne łć., małżeństwo u panujących = małżeństwo, zawarte z osobą niższego pochodzenia, małżeństwo z lewej ręki, nie dające żonie (i dzieciom) prawa do tytułu, nazwiska.

Morka, pomorszczyzna, pomorka, wiatr od strony morza, deszcz sprowadzający; deszcz drobny, kilka dni wciąż trwający, słota.

Mormon, członek sekty północno-amerykańskiej, uprawiający wielożeństwo; ptak z rodziny alk, podrzędu mew, rzędu siewkowatych (fig.).

Morowica, śmiertelna choroba; krosta podobna kształtem i kolorem do mrówki; krztusiec, krup; krew człowieka umarłego.

Morowiec, człowiek zapowietrzony; rodzaj połajanki gminnej; żart., dzielny człowiek.

Morowy, przym. od Mór; zaraźliwy, śmierć zadający, dotknięty morową zarazą, zapowietrzony, zadżumiony: m-e powietrze; zaraza m-a = mór, epidemja; m-a dziewica = mniemane widmo moru; rub., gmin., zapowietrzony, wstrętny, obrzydliwy, nieznośny, utrapiony; niby nieznośny, a dziarski, dzielny, wyborny (m. chłop); od m-ego powietrza = nędzny, marny, niezdatny, nieznośny, wstrętny.

Morowy, fr., z mory (materji jedwabnej) zrobiony; mający po sobie deseń, jak mora.

Morówka, mór, zaraza, epidemja; czarna krosta morowa, tworząca ś. na ciele ludzi, zarażonych morem, gruczoł, wydzielający ropę u tych chorych.

Mors, zwierzę ssące płetwonogie, z wielkiemi, wystającemi kłami (fig.).

Morse’a a. Morsego telegraf, telegraf elektromagnetyczny, w którym zamiast liter są kropki i kreski, w umówionym porządku idące po sobie i znaczone na rozwijającej się wstędze papieru (fig.).

Morski, odnoszący ś. do morza (woda, ryba, roślina m-a; klimat m., podróż m-a, bitwa m-a); rozbójnik m. = korsarz, pirata; człowiek, żołnierz m. = majtek, marynarz; wilk m. = stary, doświadczony marynarz; hetman m. = admirał; zegar m. = busola; trąba wodna a. m-a = huragan, podnoszący w pewnym miejscu wodę morską w kształcie olbrzymiego leja; prądy m-e a. oceaniczne = prądy wody w morzu, płynącej w pewnych, stałych kierunkach; tuba m-a = rura, służąca do wzmocnienia głosu; latarnia m-ap. Latarnia; choroba m-a = cierpienie, nudności i wymioty, wywołane miarowym bujaniem ś. okrętu; lilja, sałata m-a, mirt m., lew, koń m., krowa m-a, ciele m-e i t. d. — p. pod odpowiedniemi rzeczownikami; gwiazdy m-e albo