Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/729

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Masztalerz, nm., mający nadzór nad końmi; stajenny.

Masztarnia, nm., stajnia; komora w stajni, służąca za skład rzeczy stajennych.

Masztowy, nm., przym. od Maszt; sosna m-a = prosta i strzelista, zdatna na maszt; las m. = z takich drzew złożony.

Maszyna, nm., przyrząd do zaoszczędzenia a. zastąpienia siły ludzkiej, wytwarzający pracę i energję ruchu, przenoszący siłę, zmieniający jej kierunek i zużytkowujący ją na wykonanie różnych czynności produkcyjnych; machina; lokomotywa, lokomobila; prasa drukarska; kuchnia angielska; izba, w której są maszyny, będące w ruchu: welocyped, rower, aeroplan; człowiek bez własnej woli, kierowany inną wolą.

Maszynerja, nm., wewnętrzne urządzenie przyrządu a. maszyny; konstrukcja; werk w zegarku; maszyna złożona z wielu części a. z wielu maszyn; w teatrze: ruchome urządzenie do szybkiego zmieniania dekoracji; mechanizm.

Maszynista, nm., dozorujący lub kierujący maszyną; kierujący lokomotywą; zawiadujący maszynerją w teatrze.

Maszynistka, nm., szwaczka, umiejąca szyć na maszynie.

Maszynka, nm., mała maszyna, kociełek, zwykle wytworniejszej roboty, do gotowania wody na herbatę, samowarek; imbryk do gotowania wody na spirytusie; kuchenka naftowa, benzynowa, spirytusowa, gazowa (fig.); kociełek do gotowania kawy; przyrządzik, ułatwiający jaką manipulację (m. do temperowania ołówków, piór, do golenia, do obierania i wykrawania kartofli i t. d.).

Maszynowo, nm., za pomocą maszyny, nie ręcznie.

Maszynowy, nm., na maszynie robiony, fabryczny.

Maścić, namazywać maścią, oliwą, tłustością, olejkiem; zaprawiać tłustością, krasić, omaszczać (o potrawie).

Maść, tłustość a. inna zaprawa do namazywania; tłustość, zmieszana z lekarstwami do wcierania lub nacierania w chore części ciała; barwa koni, kolor w kartach do gry.

Maślacz, węg., gatunek słodkiego wina węgierskiego.

Maślak, rodzaj motyla dziennego; gatunek grzyba (zdr. Maślaczek) (fig.); beksa, płaksa.

Maślanica, w obrządkach wschodnich: ostatni tydzień przed wielkim postem, w którym wolno jeść z masłem.

Maślanka, ciecz, pozostająca po wybiciu śmietany na masło; żart. błoto rzadkie.

Maślany, przym. od Masło; bułka m-a = z ciasta z masłem; przen., człowiek m. = wszystko wolno robiący, niedołęga; ręce m-e = ręce człowieka niezręcznego, który wszystko upuszcza; oczy m-e = załzawione, smutne.

Maślarnia, zakład wyrobu masła.

Maślarz, wyrabiający a. sprzedający masło (forma ż. Maślarka).

Maślić, smarować, mazać masłem; gnieść, rozgniatać nogami; m. ś., mazać ś., smarować ś.; rozgniatać ś., rozpłaszczać ś.; płakać, beczeć, mazać ś.

Maślnica, naczynie do składania masła, faska na masło; naczynie do bicia masła, bojka; przyrząd do bicia masła, centryfuga (fig.) — p. Kierzanka.

Maśloch, Maśluch, rodzaj grzyba.