Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/626

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

żówka; k-a sztuka = sposób robienia bronią sieczną; złożony z krzyżaków, koziołków, krzyżulców; kwiat k. = mający 4 działki na krzyż, z czterema płatkami; rośliny k-e = rodzina roślin dwuliściennych.

Krzyżówka, łć., mięso wołowe od ogona do biodra, pieczeń krzyżowa; chustka trójkątna, ścięta ukośnie, noszona przez kobiety na głowie a. na szyi; k. a kaczka dzika a. krakwa (fig.)

Krzyżulec, kozieł z krokwi pod dach; kozły pod tarcia pni na deski.

Krzyżyk, łć., zdr. od Krzyż; mały krzyż noszony na szyi; w muz., znak podwyższenia nuty o pół tonu; k. podwójny = znak podwyższenia nuty o cały ton; przen., k. = dziesięć lat życia; przen., ciężka chwila, wielkie zmartwienie; odprawić z k-iem = z niczem; położyć k. na czem = pożegnać się z czem, wyrzec ś. czego; uważać za rzecz straconą.

Krzyżykowy, przym. od Krzyżyk; k-a robota = sposób wyszywania na kanwie wzorów prostolinijnych ściegami równemi na krzyż

Ks. skrócenie wyrazów: ksiądz, książę, księżna.

Ksantofil, gr., barwnik żółty, znajdujący się w roślinach.

Ksantypa, gr., przen., jędza, złośnica.

Kse! zamiast k sobie! skręcenie zaprzęgu wołów na prawą stronę

Ksebny, Ksobny, zaprzężony z prawej strony (wół).

Ksenofobja, gr., wstręt do obczyzny i do cudzoziemców.

Ksenomanja, gr., skłonność do obczyzny i cudzoziemców.

Kseroma, gr., suchość chorobliwa, wysychanie, chudnięcie chorobliwe.

Ksiądz (lm. księża); duchowny, szczególnie katolicki, mający prawo odprawiać Mszę św., kapłan.

Książątko, nm., dziecko książęce, młody książę, książę małego państwa.

Książczyna, licha książka.

Książeczka, zdr. od Księga, od Książka; mała książka; notatnik.

Książę (książęcia a. księcia, lm. — ęta), nm., tytuł panującego niższy od króla; tytuł, nadawany wybitnym dostojnikom; k. krwi = potomek rodu książęcego a. z rodziny panującej; przen., przełożony, starszy, przedniejszy.

Książęcy, nm., przym. od Książę; przen., godny księcia, wspaniały, pański, świetny, okazały.

Książka, kilka lub kilkanaście arkuszy wydrukowanych jakiego utworu lub utworów myśli, zebranych w jednę całość i zeszytych lub oprawionych razem — p. Księga; mówić jak z k-i = mówić rozumnie i płynnie; przeczytać k-ę od deski do deski = od początku do końca.

Książkojad, chciwie czytający książki, czytający dużo książek.

Książkowy, przym. od Książka; język, styl, k.; rozum k. = z książek nabyty; mól k. = człowiek, ciągle czytający, ciągle ś. uczący.

Książnica, osobny pokój na książki, uporządkowane podług pewnego systemu; bibljoteka.

Ksieni, starsza zakonnica, przełożona w zakonie, przeorysza; przen., księżniczka.

Ksieniec (-ńca), część żołądka i u zwierząt przeżuwających, księgi, książki;. k. a. cynadry, jadalne wnętrzności ryby, wieloryba.

Księdzowa, żona księdza obrządku greckiego, popadja.

Księdzowskip. Księży.

Księga, duża książka pisana a. i wydrukowana lub złożona z czystych kart do zapisania; dzieło; niektóre rozdziały w książce; k-i