Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/403

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Gromada, duża ilość, mnóstwo, kupa rzeczy; kupa ludzi, zbiorowisko, tłum, ciżba; w klasyfikacji zwierząt i roślin = klasa (g. np. ssących), jeden z działów zworza czyli typu (kręgowców) dzieli się na rzędy (małp, parzystokopytnych i t. d.); gmina wiejska, zebranie gminne; g-dą = razem, kupą.

Gromadka, mała ilość, niewiele, garstka; pewna ilość dzieci.

Gromadnie, przysł. w wielkiej ilości, licznie, kupą, ciżbą, tłumnie.

Gromadny, w kupie będący, liczny, gromadą, kupą występujący; wiejski, gminny; ludny.

Gromadzić, zbierać w jedną kupę, skupiać, zgromadzać, nagromadzać; g. ś. zbierać ś., skupiać ś.

Gromadzki, należący do gromady czyli gminy.

Gromić, razić, bić, porażać, pobijać, zwyciężać; surowo, ostro napominać, strofować, łajać, fukać; wyklinać, egzorcyzmować (djabła); wymyślać.

Gromki, głośny, hałaśliwy, bardzo silny, donośny (np. głos, grzmiący, piorunujący).

Gromnica, świeca woskowa poświęcona, zapalana podczas burzy dla odwrócenia piorunów, lub wsuwana do ręki konającemu; lm. święto N. M. P. Gromicznej; święto Oczyszczenia N. M. P.

Gromniczny, przym. od Gromnica; Najśw. Panna Gromniczna = święto Oczyszczenia Najśw. Marji Panny, w który to dzień poświęcają gromnice.

Gromowładca, władający gromami; w mit. Jowisz (forma ż. Gromowładczyni).

Gromowładny, piorunowładny, władający, ciskający gromami.

Gromownik, zsyłający gromy; patron od piorunów.

Gromowy, przen., od Grom; piorunowy (chmura g-a).

Grondy, kępy lasów wśród trzęsawisk; las rzadko rosnący.

Groniak, miód sycony na winnych jagodach.

Gronianka, wodorost lądowy, wyrastający w miejscach, często zalewanych wodą, mający kształt kulek wielkości łebka od szpilki, osadzonych nóżkach

Groniasty, pełen gron, układający się jakby w grona.

Gronik, rodzaj grzyba.

Grono, kwiatostan, w którym na wspólnej szypułce wyrastają w równych mniej więcej odstępach mniejsze szypułki, zakończone kwiatkiem; pęk jagód na jednej szypułce powstały z takiego kwiatostanu, np. g. winne = winogron (fig.); g. morskie, kupka jaj mątwy, przyczepiona do kamieni lub roślin morskich; zbiór, zebranie, dobrane towarzystwo, kompanja.

Gronorost a. Sargassum, wodorost z rzędu morszczynów, pływający po powierzchni morza za pomocą kulistych pęcherzów, znajdujących się na łodydze i wypełnionych powietrzem (fig.).

Gronostaj, zwierzę drapieżne z rodziny kun w lecie czerwonobrunatne, w zimie białe z czarnym końcem ogona (fig.); w lm. = futro gronostajowe.

Gronowiec, bot., roślina z rodziny języcznikowatych, z gromady paproci (fig.).

Gronowy, przym. od Grono; cukier g. = jedna z dwu glukoz, na które rozpada się cukier gro-