Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/396

 Graciarnia, miejsce na stare graty, skład rupieci.

 Gracik, sprzęcik, cacko, drobnostka ozdobna.

 Gracja, łć., bogini wdzięku, wdzięk, powab, urok, dystynkcja, elegancja, zgrabność; utrzymanie dożywotne, dożywocie, łaskawy chleb; pensja, przyznana wysłużonemu oficjaliście; modlitwa dziękczynna.

 Gracjalista, łć., emeryt-oficjalista, służący u dworu, który po skończeniu całej służby otrzymał chleb łaskawy do śmierci, dożywotnik, będący na gracji (forma ż. Gracjalistka).

 Gracjować, łć. ułaskawiać.

 Gracki, dzielny, tęgi, walny, chwacki; zręczny, sprawny, obrotny.

 Gracko, przys. tęgo, zręcznie, gładko; g. się spisać.

 Gracować, nm., oczyszczać gracą ziemię z zielska; w hut., wygarniać żużle z wielkiego pieca.

 Gracownik, rodzaj przyrządu do gracowania; ten, co gracuje wapno.

 Gracz, grający w jaką grę; grający na instrumencie, muzyk, aktor; zuch, człowiek dzielny, gracki, doskonały w swej sztuce, mistrz; szuler; szczwany, zwinny, przebiegły; partner; zapaśnik.

 Grać, częst. Grywać, bawić się w jaką grę (w karty, w szachy, bilard); g. w ślepą babkę = na oślep, na domysł; wydobywać tony na instrumencie muzycznym (na skrzypcach, na fortepjanie); występować w jakiej roli na scenie (o aktorze) przedstawiać, wystawiać na scenie jaką sztukę; przen., g. rolę = udawać kogo; g. komu na nosie = powodować nim, żartować z niego; wydawać dźwięk chrapliwy (gra mu w piersiach); mieć znaczenie: w myśl. (o psach) szczekać, gonić głosem; przen., armaty, działa g-ją = biją, huczą; przen., w to mi g-j! = to mi ś. podoba! właśnie! tak jest najlepiej; g. na giełdzie = spekulować; próbować szczęścia (g. na loterji); g. jak z nut = dobrze; w grze w karty obierać jaki g. kolor jako atu (g. w kiery) wychodzić z jakiej karty: gram damę; g. barwami tęczy = odbijać barwy, świecić; wydawać głos: derkacze g-ją po rosie; las gra = szumi; mienić ś., migotać: g-ją fale w promieniach słońca; burzyć ś., wrzeć = krew we mnie zagrała.

 Grad, zjawisko spadania z wyższych warstw atmosfery bryłek lodu; przen., g. kul, słów, obelg = mnóstwo, potok, masa; g-em = gęsto, rzęsisto.

 Grad, nm., stopień; na g. = spojenie dwuch desek za pomocą wpuszczenia jednej deski w żłobek drugiej.

 Gradacja, łć., stopniowanie; wznoszenie ś. albo zniżanie ś. według stopni; następstwo; układ według stopni; w retoryce: przejście od wyrażeń słabszych do silniejszych.

 Gradjent ang. barometryczny, różnica ciśnienia atmosferycznego, wyrażona w milimetrach, jaką znajdujemy na dwu izobarach odległych o 100 kilometrów.

 Gradjernia, nm. — p. Tężnia.

 Gradjerować, nm., czyścić sól, wywarzoną z wody, osadzać sól na dnie.

 Gradobicie, gwałtowne padanie gradu; szkoda, przez grad zrządzona.

 Gradochron, przyrząd ochraniający, zabezpieczający od gradu.

 Gradonośny, niosący grad, brzemienny gradem (chmura).

 Gradowisko, pole, gradem zniszczone.

 Gradowizna, zboża gradem wybite.