Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/29

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Analfabetyzm, nieumiejętność, czytania i pisania.

Analgiezja gr., bezbolesność, nieczułość na ból.

Analista łć., kronikarz opowiadający dzieje podług następstwa lat.

Analityczny gr., wynikający z analizy, rozbiorowy; zdolny do analizy; analizę stosujący; języki analityczne = języki fleksyjne, w których przeważa wyrażanie stosunków pomiędzy pojęciami za pomocą przyimków, zaimków i słów posiłkowych (w odróżnieniu od syntetycznych).

Analiza gr., rozbiór, rozkład na części (A. chemiczna, A. filozoficzna, A. matematyczna, A. gramatyczna, A. widmowa).

Analizować, czynić analizę, rozbierać, rozkładać na części, rozczłonkowywać.

Analogiczny gr., podobny co do stosunku, pokrewny; fil. wniosek A. = na mocy analogji, przez analogję.

Analogizm gr., wniosek przez analogję.

Analogja gr., fil., podobieństwo stosunku (nie cech); w jęz. upodobnienie form lub zwrotów, oparte na kojarzeniu wyobrażeń, inaczej: asymilacja morfologiczna.

Anałyp. Anale.

Ananas, gatunek rośliny o owocach kształtu szyszkowatego, delikatnego smaku i zapachu (f.); przen. iron. okaz osobliwy w znaczeniu ujemnem (człowiek złośliwy, niebezpieczny, interesowny, nicpoń).

Anapest gr., stopa wierszowa złożona z dwóch zgłosek krótkich i ostatniej długiej lub akcentowanej.

Anarchiczny przym. od Anarchja.

Anarchista, działacz polityczny, usiłujący stosować środki gwałtowne w celu wywrotu istniejącego porządku społecznego.

Anarchja gr., brak rządu prawidłowego; nieład, bezrząd.

Anatema gr., klątwa kościelna, wyklęcie.

Anatom gr., znawca anatomji; profesor anatomji; przen. rozbierający coś szczegółowo.

Anatomiczny przym. od Anatomja.

Anatomizować, rozbierać coś drobiazgowo.

Anatomja, nauka o budowie ciał organicznych; nauka o rozczłonkowaniu, dzieleniu ciała na części.

Androny blp., brednie, bajdy, duby smalone, głupstwa, niedorzeczności.

Andrót, gatunek ciastka.

Andrus (żarg.), łobuz.

Andrzejki, zwyczaje zabobonne, praktykowane przez dziewczęta w wigilję św. Andrzeja, a dotyczące wróżb zamążpójścia.

Anegdota gr., opowiadanie krótkie, dowcipne.

Anegdotyczny przym. od Anegdota.

Aneks łć., załącznik; w lm. dodatki, dołączone do jakiego pisma, dowody; objaśnienia, dołączone do dzieła, do akt.

Aneksja łć., przyłączenie, zabór, zagarnięcie.

Anektować łć., zagarniać, przyłączać, wcielać.

Anemiczny, mający mało krwi, blady; przen. mający mało ruchu, życia (utwór literacki).

Anemja gr., niedokrwistość.

Anemometr gr., wiatromierz, przyrząd do rozpoznawania siły i kierunku wiatru (f.)

Anemona, roślina sasanka