Cywilista, cywilus, gwar., cywilny. niewojskowy.
Cywilizacja, łć., ukształcenie, uobyczajenie, wykształcenie, rozwój i stan oświaty, postęp; ogłada obyczajów, umoralnienie, dobrobyt, kultura.
Cywilizować, ukształcać, podnosić duchowo i umysłowo, oświecać, uobyczajać: C. ś., przyjmować cywilizację, kształcić ś., okrzesywać ś., uobyczajać ś., stawać ś. grzeczniejszym, układniejszym.
Cywilizowany, człowiek dobrego obejścia, wykształcony, oświecony, dobrych obyczajów.
Cywilny, łć., obywatelski, społeczny, świecki, nie wojskowy i nie duchowny; nic kryminalny; władze C-e = nie duchowne i nie wojskowe; ubranie C-e nie wojskowe, nie mundurowe; C-e prawo, regulujące wzajemne stosunki osobiste, rodzinne i majątkowe pomiędzy jednostkami; lista C. roczna kwota pobierana ze skarbu państwowego przez monarchę i jego rodzinę w państwie konstytucyjnem; śmierć C. odjęcie wszelkich praw, służących obywatelowi; wyjęcie z pod prawa; urzędnik stanu C. = urzędnik sporządzający akty urodzenia, śmierci i małżeństw; C-a odwaga, odwaga wypowiadania prawdy, bez oglądania się na opinję publiczna: C-e małżeństwo, C-y ślub, zawarcie małżeństwa przed właściwym urzędnikiem świeckim, niezależnie od ślubu w kościele; po C-u = w ubraniu cywilnym.
Cywizm, łć., cnota obywatelska, gorliwość o dobro ogółu.
Cyzelacja, cyzelowanie, cyzelerstwo, sztuka artystycznego wykończenia ozdób za pomocą rylca na przedmiotach metalowych: rzemiosło cyzelera.
Cyzeler, fr., znający sztukę cyzelowania.
Cyzelować, fr., wyrzynać rylcem rysunki i ozdoby na przedmiotach metalowych; rzeźbić, drobiazgowo wykończać.
Czaban (-a), wielki wół z gatunku wołów podolskich.
Czabanka, wielka krowa podolska; areszt, więzienie.
Czackja, naszyniec, pajęczygon, roślina krajowa z rodziny liljowatych, o pięknych białych kwiatach, nazwana tak na cześć Tadeusza Czackiego.
Czad (-u), gaz trujący powstający z niedokładnego spalenia węgla, lub drzewa przy niedostatecznym dopływie powietrza, zagar, swąd.
Czadzić, wydawać czad, swędzić, kopcić, filować.
Czahary, ukr., blp., zarośla, miejsca nierówne porosłe krzakami; mokradła porosłe olszyną.
Czaić się, z cicha, z ukrycia chcieć komu co złego zrobić; taić się, ukrywać się, aby znienacka wypaść na kogo, zasadzać się na kogo; czyhać, skradać się.
Czajczy, przym. od Czajka (C. jaja).
Czajka, niewielki ptak z rzędu brodzących z kitką na głowie (fig.); wybierać się jak C. za morze = długo się zbierać.
Czajka, tur., dawna kozacka łódź wojenna; duża łódź rzeczna.
Czajnik (-a), ros., naczynie porcelanowe lub metalowe, baniaste, z uszkiem, rurką od dna idącą i dzióbkiem, służące do naparzania i nalewania herbaty, imbryk (fig.).
Czakan — p. Czekan.
