Strona:M. Arcta Słowniczek wyrazów obcych.djvu/470

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
SysSyz
462

siłę i czas trwania wstrząśnień.

System a. Systemat g. wszelka według pewnych prawideł lub pewnego planu ułożona całość, której części znajdują się we wzajemnej od siebie zawisłości; całość w pewnym porządku ułożonych wiadomości, tak, że późniejsze opierają się na poprzednich; zbiór zasad tworzących pewną doktrynę; zbiór praw pewnej czynności, kierujących wykonaniem na podstawie obmyślonego i na racjonalnych zasadach opartego planu; metoda, sposób, porządki.

Systematyczny g. uporządkowany wedle pewnego planu na zasadzie pewnych prawideł ułożony, ze ścisłością zachowujący plan, porządek, układ zasadniczy.

Systematyk g. człowiek trzymający się niewolniczo obmyślonego systemu, pedant.

Systematyka g. naukowy układ podobnych i pokrewnych sobie przedmiotów i pojęć, w grupy, podług pewnego systemu.

System nut, pięciolinja.

Systole g. w prozodji krótkie wymawianie długiej sylaby ze względu na rytm w wierszach miarowych; w fizjologji perjodyczne skurcze serca.

Sytuacja ł. położenie danej miejscowości lub przedmiotu w stosunku do otaczających przedmiotów; ogół warunków życiowych, w jakich się ktoś znajduje; stan rzeczy, stanowisko, pozycja; na scenie położenie, stan akcji w danej chwili, zbieg zdarzeń i wypadków potęgujących interes akcji; komedja sytuacji: utwór sceniczny, w którym zdarzenia, wypadki i zbieg okoliczności bardziej wpływa na akcję, niż charaktery działających osób, traktowane pobieżnie, szkicowo.

Sytuacyjny plan, plan wykazujący położenie miejscowości lub budynku względem otoczenia, lub wzajemne położenie względem siebie kilku budynków lub różnych części danej miejscowości.

Syzyfowa praca, przen. ciężka praca ustawiczna a daremna; trudne zadanie nigdy nie kończące się; cel, do którego dążąc, zdajemy się już dosięgać, a który oddala się i wymaga ciągle nowych wysiłków.

Syzygja g. w metryce grec-