Strona:Lud ukraiński. T. 1.djvu/194

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

plecione bułeczki od spodu oprowadzone kołem, na wierzchu przepasane na krzyż i w miejscu gdzie się krzyż przecina, przylepiony jest kutas z ciasta, niby szyszka sosnowa. Sosna w starożytności była drzewem poświęconem Cybeli; znaczenie tego drzewa było falliczne; w symbolice frygijskićj szyszka (nux pinea, konos) przy ślubach zastępowała miejsce jabłka granatu, występującego w bajce o Junonie. Siła produkcyjna u Trygijczyków wyobrażała się w postaci sosny z szyszkami.[1] Rzymianie przed Cybelą swoją postawili byli w Pantheonie drzewo sosnowe, odlane z miedzi. Ani róg Amalthei, ani thyrs Bachusa nie obeszły się bez szyszki sosnowéj. Drzewo to poeci przezwali pronuba pinus, jak je zwie nawet nasz Klonowicz.

  1. Szyszka, samém brzmieniem swojém, dowodzi tego, że słowo to musi oznaczać płodność. Su, po sanskr. znaczy zapładniać; sulai, suyalai; zapładnia. Stąd pochodzą wyrazy: łac. sus, maciora; gr. us, sos. Stąd nasz wyraz suka. Stąd słowo gr. Ystera, zamiast Systera macica. Stąd szyszki, na sośninie, jedlinie, jodłowcu, jako nasienniki, jako symbola płodności; stąd sykos, figa, takoż symbol weselny Greków, a ficus indica jest drzewem życia u Braminów, (Banian); gdzie indziéj jabłoń (takoż jabłko granatowe), palma, oliwa, topola (populus indica) wyobrażały to drzewo mystyczne. Na ciastach wielkanocnych lud Ukraiński przylepia także szyszkę, dla tego zapewne, że pieką się one w święto wiosenne, kiedy natura się odradza, kiedy wszystko budzi się do życia; Kollar utrzymuje, że baba nasza, wielkanocna, poszła od baby, wyobrażającéj zimę, którą, par contumace, topią i rzną, za nadejściem wiosny, jak już było o tém wyżéj.