Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/170

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Prócz zwierząt, które lud czci, odczuwając dla nich jakby pewną przyjaźń, — jest wielka grupa takich, które szanuje, ale raczej z obawy, gdyż zwierzęta te są wcieleniem złych duchów. Do tych zwierząt należą: kot, wrona, kruk, sowa, nietoperz, a nawet tak bardzo poważany wąż. O innych drobnych zwierzętach opowiada lud różne przesądy, a więc o takich owadach, jak biedronka, majka, dalej o motylach i ćmach, o pająkach i rakach. Prawie niema stworzenia, choćby najdrobniejszego, na które lud nie miałby swego odrębnego poglądu.

§ 35. Lecznictwo.

Przesądny sposób patrzenia na całą przyrodę oddziałał bardzo charakterystycznie na lecznictwo ludowe.
Lud polski nie uważa nigdy choroby za wynik nieprawidłowego funkcjonowania organizmu lub działania jakichś nieprzyjaznych wpływów zewnętrznych. Przeciwnie, w jego pojęciu choroba jest czemś obcem, wrogiem, niekiedy nawet pochodzącem od złego ducha lub czarownicy, względnie powstaje ona wskutek zazdrości i nienawiści innych ludzi. Oczywiście, na rozwój i przebieg choroby wpływa zasadniczo dzień rozpoczęcia się choroby, a więc okoliczność, czy jest to dzień feralny, nieszczęśliwy, czy też nie. Zresztą, medycyna ludowa — zwłaszcza w zapatrywaniach swych co do genezy chorób — zbliża się nieraz do dawnej patologji humoralnej. Baby w Krakowskiem uważają za przyczynę wszelkich cierpień krew, żółć i pokarm, a uzależniają zdrowie ludzkie od stosunku mieszania się „soków“. Poza tem, szuka się przyczyny choroby w tem miejscu, gdzie objawia się ból. Odpowiednio do tych zapatrywań na powstanie i przyczynę choroby stosuje lud właściwe sobie lekarstwa.
Przedewszystkiem modlitwa jest bardzo skutecznym środkiem do odzyskania zdrowia. Modlitwa ta nawet w swej formie chrześcijańskiej ma wiele dawnych rysów przedchrześcijańskich. Widzimy to np. w zażegnywaniach z Kieleckiego, które mają następujące brzmienie:
„O mój bólu, o mój piękny, mój najpiękniejszy, mój najśliczniejszy, proszę cię, imieniem panny Marji, proszę Cię