Strona:Lud polski. Podręcznik etnografji Polski.djvu/023

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

sce więc zajmują oni górne dorzecze rz. Niemna i lewy brzek rzeki Dźwiny. Wreszcie rozległy obszar zajmują Małorusini, zwani zwykle Rusinami, a mianowicie cały systemat dolnego i średniego Dniepru, całego górnego Bohu i średniego Dniestru, słowem po południowe granice Małopolski, Dniestru, pasma karpackiego, wierzchowin Sanu i Narwi[1], górny i średni Bug. Rozległy obszar bagien systematu Prypeci stanowi Polesie, zajęte przez Poleszuków, mieszaninę plemion białoruskiego i małoruskiego.
Literatura: Bystroń J. St. Ugrupowanie etniczne ludu polskiego. Kraków 1925. — Karłowicz J. Lud. Rys ludoznawstwa polskiego. Lwów 1904. — Karłowicz J. Imiona niektórych plemion i ziem dawnej Polski. Warszawa 1882.[2]

§ 14. Rozwój osadnictwa polskiego.

Wieś, jako przypuszczalny najstarszy typ wspólnego osiedla, otrzymuje swą nazwę rozmaicie, albo od imienia głowy rodu, względnie plemienia, założyciela, wodza, a więc Krzesławice (od Krzesława), Radom (od Radomyśla), Kazimierz, Janów, Świętosławice (od Świętosława), od dworu lub stanu (Bodzentyn, Bydgoszcz), lub też nazwy pochodzą od położenia terenowego (Dąbrowa, Jedlnia, Brzostów, Gaj, Mościska, Przedbórz, Łęg i t. p.), albo wreszcie od stosunku do wsi, rzeki, brodu, wzgórzy (Brody, Bródno, Brodnica, Chełm, Górki, Uściług, Łazy i t. p.).

Oczywiście nie jest dla etnografji obojętne, kto niegdyś ziemie te zamieszkiwał i wogóle, jakie fale osadnicze napłynęły na nasze terytorjum. W chwili, kiedy występują na widownię dziejową plemiona lechickie, które następnie zlewają się w naród polski, zamieszkują one dorzecza Wisły i Odry, sięgając w górne dorzecze Dniestru. Obszar ten, wraz z Wołyniem, to prawdopodobnie najstarsze siedziby plemion słowiańskich. Na obszary te idą przedewszystkiem fale powrotne niemieckie. Niemcy, którzy w X i XI wieku zalali dorzecze Łaby, w XII i XIII wieku opanowali przeważną część dorzecza Odry i usadowili się na południowem wybrzeżu Bałtyku od Holsztynu aż po Rewel w zatoce Fińskiej. Wreszcie ponieważ we wschodniej Europie nie ustają wędrówki ludów, idą Bułgarzy (VI w.),

  1. po słowie „Sanu“ należy wykreślić wyrazy: „i Narwi“.
  2. w „Literaturze“ należy uzupełnić: Bystroń J. St. Nazwy i przezwiska polskich grup plemiennych i lokalnych. Kraków, 1925 (Prace i materjały etnograficzne. T. IV. cz. III.).