Strona:Litwa w roku 1812.djvu/51

chwili zamierzał prowadzić względem Polaków wogóle, a Litwinów w szczególności.
 Nie otrzymując żadnej zgoła odpowiedzi na swój memoryał złożony w maju, a rzekomo aprobowany podówczas przez cesarza, Ogiński we wrześniu zawiadomił go o swoim wyjeździe na Litwę. Aleksander znów pożegnał go czułym, wiele mówiącym napozór, a naprawdę nic nie mówiącym frazesem: »Powiedz swoim ziomkom, że zajmuję się ich losem, że chciałbym módz poprawić go, że może przedstawi się wkrótce sposobność, kiedy będę mógł dać im tego dowody, że liczę na ich przywiązania i że proszę o zupełne zaufanie«. Na wątpliwości, wyrażone co do stałości tych zamiarów cesarza, Aleksander odparł z żywością: »…Jakto? jesteście w niepewności?! Jedno z dwojga powinno nastąpić: bądź to w razie wojny utworzę Królestwo Polskie, połączone z Cesarstwem, jak Węgry i Czechy z Austryą; bądź też, jeżeli wojna nie nastąpi wprowadzę w wykonanie nasz wielki projekt co do Litwy«. Na Litwie rozpoczął Ogiński żywą agitacyę, głosząc o wielkich zamiarach Aleksandra. Chodziło mu o pozyskanieprzedewszystkiem wpływowych i wybitnych osób. W Szawlach porozumiewał się z Ludwikiem Platerem, który o tem spotkaniu natychmiast doniósł ks. Adamowi. Ogiński nalegał, aby niezwłocznie zabrać się do zredagowania projektu ukazu, jaki miał poprzedzać nową organizacyę Litwy. Do punktów, wyrażonych w memoryalne Ogińskiego z maja, Plater zaproponował poprawki tak ważne, jak używanie języka polskiego w załatwianiu wszelkich spraw w 8 guberniach, obsadzanie wszelkich urzędów wyłącznie Litwinami, utworzenie kancelaryi litewskiej w Petersburgu na wzór istniejącej finlandzkiej, oraz osobnej Rady stanu i ministrów w W. Księstwie Litewskiem, wreszcie wyłączenie funduszów edukacyjnych z oddzielnych gałęzi dochodów publicznych. Na podstawie tych uwag Platera, za wspólnem porozumieniem się z Ogińskim, zre-