Strona:List otwarty Polaka do Ministra rosyjskiego.djvu/16

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

sarstwa taką a taką ilość prawosławnych lekarzy rosyjskich, którzy następnie nie umieją się porozumieć z miejscową ludnością, lub by urządzać uroczystości w duchu rusyfikacyjnej propagandy.
Jest to przykład jeden z wielu. Zważ W. E., jak dalece wszystko w taki sposób jest zwichnięte, przekręcone, okaleczałe i jak dalece wszelki rzeczywisty postęp bywa zahamowany.
Instynkt zachowawczy zmusza społeczeństwo do obrony — i wskutek tego powstaje konieczność walki obronnej codzień i na każdym kroku zarówno w większych, jak i mniejszych sprawach. Ile się przytem wydaje na tę bezowocowną dla państwa walkę energii, ile sił — nie potrzebuję mówić; — to pewna natomiast, że gdyby owa energia i owe siły zużyte zostały dla dobra kraju, mógłby on wzmocnić się, zakwitnąć i wejść na drogę korzystnego dla wszystkich rozwoju.
Nie potrzebuję również mówić o ucisku religijnym; wiadomo co działo się pod tym względem nietylko na Litwie ale i w Królestwie, gdzie rozgrywa się jeszcze tragedya unicka, niepamiętna w dziejach nowożytnych od czasów Dragonad Ludwika XIV. Dodam tylko, że bezmyślna rusyfikacya katolickich seminaryów, niedorzeczny a tyrański nadzór nad księżmi i zwalczanie wszelkimi sposobami ich wpływu podkopuje i osłabia tę siłę, która jedynie po-