Strona:Krach na giełdzie.pdf/24

przemysłowy monopol pozwalał Anglii bogacić się na każdym kontynencie i w każdym kraju.
 W początkach lat dwudziestych XIX w. kapitał angielski opanował ekonomicznie nowo powstałe państwa Ameryki Łacińskiej. Wojna o niepodległość, rozpoczęta w 1810 r. w koloniach hiszpańskich w Ameryce Południowej i środkowej, przyniosła ostateczne zwycięstwo dopiero wówczas, gdy wybuchła rewolucja w Hiszpanii, a Anglia udzieliła powstańcom pomocy ekonomicznej i wojskowej. W 1816 r. została ogłoszona niepodległość Zjednoczonej Prowincji La Plata (Argentyna), w 1818 r. — Chile, w 1821 r. — Wielkiej Kolumbii (Wenezuela, Kolumbia i Ekwador), Peru, Meksyku i Zjednoczonych Prowincji Ameryki Środkowej, a w 1882 r. Brazylia oderwała się od Portugalii. Państwa te zostały uznane przez Anglię i Stany Zjednoczone. Jednocześnie popłynęły do Ameryki Południowej kapitały i towary angielskie.
 Eksport towarów angielskich do tych krajów wzrósł w latach 1821—1825 ponad dwukrotnie. Import owych towarów opłacały kraje Ameryki Południowej angielskim złotem. W latach 1824—1825 Wielka Brytania udzieliła krajom Ameryki Łacińskiej olbrzymich na ówczesne czasy pożyczek na ogólną sumę ponad 21 000 000 funtów szterlingów. Pożyczek tych udzielała na warunkach lichwiarskich, a dłużnicy otrzymywali tylko 70—85% nominalnej sumy pożyczki. Londyński „Times” z 27 sierpnia 1825 r. mógł dlatego pisać: „Wszystkie bez wyjątku nowe państwa Ameryki pożyczały w Anglii pieniądze potrzebne na walkę o zdobycie niepodległości i konsolidację swego ustroju społecznego. Armie i marynarka wojenna nowych państw uzbrojone zostały dzięki pożyczkom brytyjskim, a monarchie hiszpańską i portugalską zwyciężyła giełda. Meksyk i Kolumbia, Buenos Aires i Chile, Brazylia — wszystkie te kraje są dłużnikami londyńskich kupców bądź maklerów zagranicznych papierów wartościowych.”
 Równocześnie rozpowszechniło się zakładanie towarzystw akcyjnych do eksploatacji bogactw krajów południowoamerykańskich. Posiadały one w przeważającej mierze charakter spekulacyjny. Założyciele tych towarzystw w krótkim czasie osiągali olbrzymie zyski. Płacili często za akcję 10—15% nominalnej