Strona:Krach na giełdzie.pdf/175

PAŃSTWA KAPITALISTYCZNE W WALCE Z KRYZYSAMI

Gdyby skarb państwa wypełnił stare butelki banknotami, zagrzebał je w opuszczonych szybach węglowych na dostępnej głębokości i zasypał te szyby śmieciami, a następnie pozostawił wydostanie tych banknotów... prywatnym przedsiębiorcom (oczywiście po uzyskaniu dzierżawy terenu banknotonośnego), bezrobocie zostałoby przezwyciężone, a w wyniku tego zarówno dochód narodowy społeczeństwa, jak i jego kapitał rzeczowy osiągnęłyby prawdopodobnie poziom znacznie wyższy aniżeli istniejący obecnie.^[1]

John M. Keynes, 1936 r.

Wojna zmieniła świat

Po drugiej wojnie światowej nastąpił drugi etap ogólnego kryzysu kapitalizmu. Główną jego treść stanowiło odpadanie coraz to nowych krajów od światowego systemu kapitalistycznego. Tuż po wojnie wkroczyły na drogę budownictwa socjalizmu w Europie narody Polski, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Rumunii, Węgier i Albanii, w Azji zaś Korei północnej. W 1949 r. powstała w wyniku ostatecznego zwycięstwa rewolucji Chińska Republika Ludowa oraz utworzono Niemiecką Republikę Demokratyczną, w 1954 r. narodziła się z walki Demokratyczna Republika Wietnamu. W kilka lat później na drogę socjalizmu wkroczył pierwszy kraj w Ameryce, Kuba.
 Przed drugą wojną ludność świata socjalistycznego wynosiła 8% ludzkości, w 1964 r. już około 35%. Socjalistyczne rewolucje w krajach Europy, Azji i Ameryki znacznie osłabiły pozycje imperializmu. Równocześnie rozpoczął się nowy etap rozwoju socjalizmu, polegający na jego przekształcaniu się w szybko rosnący system światowy. Obok dawnego rynku kapitalistycznego pojawił się nowy rynek krajów socjalistycznych.

 Dalszą ważną cechą drugiego etapu ogólnego kryzysu kapita-

1. J. M. Keynes, Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, Warszawa 1958, s. 168.