Strona:Krach na giełdzie.pdf/148

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

niczyły produkcję, lecz — na skutek nieinstalowania nowych urządzeń na miejsce zużywających się — zmniejszyły swoją zdolność produkcyjną. Jedyny wyjątek stanowił przemysł elektromagnetyczny, gdzie moc zainstalowanych turbin wzrosła. W całym okresie kryzysu zdolność produkcyjna przemysłu polskiego zmalała o ponad 9%. Uwzględniając fakt, że w tym czasie ludność Polski wzrosła o 3 miliony osób, można stwierdzić, iż spadek zdolności produkcyjnej na 1 mieszkańca wynosił około 15%.
Kryzys odbił się na całym życiu gospodarczym kraju. Kurczyły się przewozy kolejowe, które na bliższych odległościach prawie zupełnie wyparł tańszy transport konny. Ogólne przewozy kolejowe zmniejszyły się o 44%. Eksport polski obniżył się o 33%, a import do 25% stanu poprzedniego. Według wartości obrotów handlu zagranicznego, przypadającej na 1 mieszkańca, Polska znajdowała się w 1934 r. na samym końcu plejady państw europejskich.
Zmniejszenie produkcji i obrotów handlowych wpłynęło na bardzo znaczne zmniejszenie dochodowości całego przemysłu polskiego. Według oficjalnych danych zyski towarzystw akcyjnych w 1928 r. osiągnęły kwotę 164 000 000 zł. Natomiast w latach 1930—1935 przynosiły straty, które w 1932 r. sięgały 142 000 000 zł. Emisja kapitałów akcyjnych tak bardzo spadła, że w roku 1934 była ona blisko 15 razy niższa niż w 1928 r. Słabsze przedsiębiorstwa bankrutowały. W latach 1929—1932 ogłosiło upadłość blisko 2700 przedsiębiorstw.
Kryzys nie ominął także systemu kredytowego. W latach 1930—1935 zbankrutowało 111 instytucji kredytowych. Z banków tych wycofano 938 000 000 zł wkładów i kredytów. Wkłady w bankach prywatnych zmniejszyły się ponad dwukrotnie, podobnie — wkłady w Banku Polskim. Nastąpiło znaczne zmniejszenie liczby przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych. Wiele zakładów przemysłowych stanęło. W Zawierciu unieruchomiono całkowicie jedną z największych fabryk włókienniczych w Polsce, zatrudniającą w normalnych czasach 6500 robotników. Przerwała produkcję wielka huta „Pokój”, dająca 25% ogólnopolskiej produkcji żelaza i zatrudniająca 15 tysięcy robotników oraz tysiąc pracowników technicznych i biurowych.