Strona:Klejnoty poezji staropolskiej (red. Baumfeld).djvu/366

prawa miedzy trzemi osobami: Panem, Wójtem a Plebanem“, pod pseudonimem Ambrożego Rożka.
 Tkniż — tknij-że; pamiętne — pamiątka, podarunek: proroki — ironicznie (o sędziach): roki — terminy (kadencje) sądowe; łatać spólny błąd — naprawiać wady ogólne (Rzeczypospolitej).
 Zbroja pewna każdego rycerza krześcijańskiego. Przedostatnia część „Zwierciadła“ M. Reja (jak wyżej). W zakończeniu tego wstępu wierszowanego do rozprawki prozą są jeszcze słowa: „Si deus nobiscum, quis contra nos?“ — (Gdy Bóg z nami, któż przeciw nam?)
 Wyhecowana — wygładzona, wyostrzona: zborzyć — zwalczyć, zwyciężyć.
 Sprawa rycerska. Wiersz wstępny do rozprawki prozą, wydanej przez M. Bielskiego w r. 1569., p. t. „Sprawa rycerska według postępku i zachowania starego obyczaju rzymskiego, greckiego (i t. d.)... ku czytaniu i nauce ludziom rycerskim pożyteczna. W Krakowie“. Jest to nauka wojskowości.
 Odpruwszy kołnierze — kołnierze, nieraz bardzo dużych rozmiarów, były ozdobą stroju cywilnego szlachty owych czasów; koncerz — rodzaj miecza: drzewo — kopja, włócznia: rohatynka — włócznia; fryjerka — ladacznica; posłuchy — pogłoski, mniemanie, opinja.
 Omen Jana Kochanowskiego. Jedna z „Pieśni“ tego poety, wydanych po raz pierwszy w r. 1595 (w rok po śmierci poety) pod krótkim tytułem „Jan Kochanowski“.
 Gdzież-to — gdybyż to; piękne boginie — Muzy: sam — tam (tu — sam, t. j. tu — tam: od Zmarzłego morza — od m. Lodowatego; brzeg Adryjański — brzeg morza Adrjatyckiego.
 Pochwała znakomitszych królów polskich. Pieśń, napisana przez Koch. w czasie postoju w obozie (na noclegu, kiedy brał udział w wyprawie Zygmunta Augusta na Moskwę).
 Wrotne lata — wracające się stale okresy przyrodnicze (pory roku); głos wdzięczny — chóry anielskie (w niebie): jakiej cnota dostojności — jaką wartość ma cnota (t. j. męstwo i szlachetność królów polskich), jakiego zaszczytu dostępuje (u Boga): Kroka — Kraka; Przemysł — Przemysław; trefunkiem — przypadkiem; serca wzięła — nabrała odwagi; dwu Kazimierzu — 4 przyp. dawnej liczby podwójnej (jak: uszu, oczu; dziś mówimy: dwoje uszu, oczu): zwierzonego — powierzonego (jemu); wzdawa — zdaje, oddaje.
 Proporzec jaki był. Tak nazwaliśmy opis proporca, mieszczący się w poemacie Kochanowskiego, wydanym w r. 1569. p. t. Proporzec abo hold pruski. Treścią poematu jest