Strona:Kazimierz Wyka - Modernizm polski.djvu/297

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

W tym okresie terminy „dekadenci” i „symboliści” używane są wymiennie jako nazwy określonej szkoły poezji francuskiej (na przykład Zenon Przesmycki)[1]. Jeszcze w roku 1896 Włodzimierz Zagórski niefrasobliwie pisze: symboliści czy dekadenci (to na jedno wychodzi)[2], a encyklopedia odsuwa w odległą przyszłość kłopotliwe hasło, odsyłając czytelników: „Dekadenci, ob. Symboliści”[3]. Sprawozdawcy niechętni, informując o obu nazwach, za trafniejszą uważają oczywiście nazwę „dekadenci”. I tak Teresa Prażmowska pisze:

Słusznie po części należy im się miano dekadentów, że nadają oni literaturze cechę upadku znamionującą, do wyrazu większe niż do myśli przywiązują znaczenie, robią z poezji igraszkę słów, nagromadzonych bezładnie w tym jedynie celu, aby z ich dźwięku powstały wiersze muzyką dla ucha dzwoniące[4].

Podobnie — Wanda Wojnarowska przyznaje, że „dekadenci nadają sobie o wiele częściej i chętniej nazwę symbolistów”, lecz ubolewa, że „nazwa ta [dekadenci] wychodzi dziś z używania. Szkoda! gdyż była tak charakterystyczną”[5], i mimo wszystko przy niej pozostaje, „gdyż charakteryzuje ona treść utworu «nowych» pisarzy, treść będącą ich wyłączną własnością, gdy tymczasem pierwsza [symboliści] mówi o samej tylko formie stylistycznej, której nieraz wypada używać i powieściopisarzom, i poetom innych szkół”[6].

Inaczej rozumuje Józef Weyssenhoff. Dekadentyzm jest dla niego pojęciem odnoszącym się przede wszystkim do twórczości literackiej, ale szerszym od szkoły symbolistów; tak więc na przykład dekadentyzm Baudelaire’a odróżnić należy „od nowszych teorii tegoż nazwiska”; tego „wielkiego poetę” nader powierzchownie pojęli dekadenci-symboliści, „z których żaden dotychczas nie dorósł go talentem”. Weyssenhoff charakteryzuje Baudelaire’a przytaczając słynny fragment eseju Gautiera; przekład ten warto tu chyba przypomnieć:

  1. Z. Przesmycki Profile poetów francuskich, „Życie”, 1888. nr 7.
  2. W. Zagórski Dekadentyzm i symbolizm w poezji, „Słowo”, 1896, nr 12.
  3. Wielka encyklopedia powszechna ilustrowana, t. XV, Warszawa 1895, s. 247.
  4. T. Prażmowska Najnowsi poeci francuscy, „Kłosy”, 1889, t. XLIX, nr 1257.
  5. W. Wojnarowska Nowa literatura francuska, „Ateneum”, 1891, t. III, s. 454.
  6. Tamże, t. IV, s. 107.