Strona:Kazimierz Krotoski - Przyczyny upadku Polski.pdf/28

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

berum veto, najformalniej wniesione, jak 1703 i 1726 r., nie odnosi skutku.
Liberum veto jest narzędziem jednem z tysiąca, których dostarczyć może wszędzie litera prawa przeciw duchowi prawa, którym się posługiwać może tylko swawola, nie spotykająca się z oporem silnej woli. Użycie tego pierwiastku negacyjnego w naszym organizmie nie jest przyczyną, lecz skutkiem i dowodem osłabienia tego organizmu.
Jest zdanie również częste, że brak władzy królewskiej, owa elekcya królów zgubiła kraj. Inne kraje miały absolutnych władzców despotów; tacy byli potrzebni, by utrzymać szlachtę w karbach. Czy tak jest, zobaczym.
Najpierw państwo polskie na zupełnie innych rozwinęło się podstawach, niż państwa zachodnie. Na zachodzie t. zw. feodalizm, głęboko wkorzeniony w umysł ludu, kazał w monarsze upatrywać namiestnika Bożego, zatem król we warstwach niższych, u ludu i mieszczaństwa, znajdował zawsze sprzymierzeńców przeciw roszczeniom arysto-