Strona:Kaszubi na tle etnografji Polski.djvu/058

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

snopem bęksem, w okolicy Czarlina pod Kościerzyną cała wieś uczestniczy w tem polewaniu wracających z krutką żniwiarzy; także w Sobańczu przy oddaniu wieńca parobcy oblewają dziewczęta [Nadmorski 65 91—94]. Współcześnie znany ten zwyczaj także w powiecie kartuskim. W Rekowie, w powiecie bytowskim na Pomorzu, służba dworska polewała żniwiarzy przychodzących ze „starym“ [76 XXII 234]. Zwyczaje te, tak powszechne u Kaszubów, znane są także w Dobrzyńskiem, w Łomżyńskiem i wogóle na Mazowszu [Bystroń 22 128—129].

pieśni
dożynkowe

Orszak dożynkowy zbliża się do dworu ze śpiewem. Na Kaszubach jest to często pieśń kościelna, szczególnie Kto się w opiekę podda Panu swemu [Gulgowski 47 88]. Pieśń tę śpiewa się także w Poznańskiem, na Mazowszu i na Śląsku [Bystroń 22 134—135]. Prócz tego śpiewa się pieśni wyłącznie do dożynek przywiązane, niekiedy dowcipne a nawet złośliwe. Z tych pieśni szczególnie piękna jest pieśń z Sobańcza [Nadmorski 65 93]:

Roztwierajcie szeroko wrota,
Niesiem wieniec z srebra złota,
Plon niesiemy plon
Naszemu państwu w dom! i t. d.

Tak samo śpiewają na Mazowszu [Kolberg 54 I 207]:

Otwórz nam jegomość seroko wrota
Przynosiemy wieniec z scerego złota
Plon niesiemy plon
Jegomości w dom.

A także w Limanowskiem śpiewają żniwiarze [Bystroń 22 180]:

Otwieraj panie szeroko wrota,
Niesiemy wieniec z szczerego złota.

Ta pieśń dożynkowa znana jest wogóle w całej Polsce północnej, a także w Małopolsce i na pogranicznych ruskich obszarach [Bystroń 22 179—181]. Na podkreślenie zasługuje fakt, że w pieśniach dożynkowych mazowieckich mamy bardzo często wezwanie do pana, aby sprowadził muzykantów z Królewca lub z Torunia [Bystroń 22 181—182].
Zwrotką szczególnie powszechną w Wielkopolsce i na Mazowszu jest „Plon niesiemy plon“ [Bystroń 22 185—188]. Na Kaszubach ta strofka ma następujące brzmienie [Lorentz 56 84]: