Strona:Kaszubi na tle etnografji Polski.djvu/030

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

znacza się to szczególnie w kroju koszuli, która składa się z dwu części zwanych u Słowińców popléck [Lorentz 57 831] na określenie górnej części koszuli, a nådoulk na oznaczenie dolnej części koszuli, sporządzanej zwykle z grubszego płótna [Lorentz 57 694]. Tę część nazywają Kaszubi wuzemkiem [Lorentz 56 37]. Taka koszula składająca się z dwu części, górnej lepszej i dolnej gorszej, jest rozpowszechniona w całej Polsce, a zwłaszcza nazwa nadołek znana jest powszechnie [Karłowicz 51 III 224—225]. Koszule słowińska i kaszubska posiadają przyremnicę [Lorentz 57 872; Karłowicz 51 IV 429], czyli tak dobrze znaną polską przyramkę. Słowińcy nazywają koszulę zglou [Lorentz 57 1415], która to nazwa w Polsce stosuje się zwłaszcza do koszuli śmiertelnej [Karłowicz 51 II 154].
Inną odmianę pierwotnego odzienia przedstawia dawny kożuch słowiński, który składał się z dwu skór baranich zszytych w ten sposób, że jedna pokrywała przód, a druga tył tułowia [76 XXII 229]. Do tego dodawali włościanie rękawy z tkaniny [Tetzner 86 456]. Strój ten noszono w okolicach Cecenowa jeszcze około roku 1820. Krój podobny posiadał też długi słowiński kabautk [Lorentz 57 408], od którego powstało też przezwisko Słowińców parafji główczyckiej i cecenowskiej. W dawnym stroju kaszubskim zasługuje na uwagę ten fakt, że tak w kaftanach jak kamizelkach przeważała barwa niebieska. Dlatego nawet warp barwiono u farbiarza zwykle na męskie ubranie jednolicie na kolor niebieski. A właśnie niebieska barwa sukman przeważa w Wielkopolsce, na zachodniem i środkowem Mazowszu, oraz w niektórych okolicach Małopolski. Barwa ta była tak typowa dla Polaka, że np. w Chełmskiem Rusini nazywają Polaków Syniji łatki [Fischer 36 10].

ubiór
codzienny

Do tego ubrania nosił lud kaszubski krótkie ciemne, płócienne spodnie, a bogatsi spodnie skórzane [Fischer 34 25]. Takie spodnie skórzane są właśnie najbardziej typowe dla Słowian zachodnich, zwłaszcza dla Polaków [Moszyński 63 455]. Do stroju kaszubskiego należały także grube wełniane pończochy, oraz dobrze podkute, niskie buciki. Możliwe, że dawniej znane były także chodaki, uplecione z łyka lipowego, gdyż u Słowińców zapisano nazwę kurpje [Lorentz 57 527], wprawdzie na określenie starego buta, a nie obuwia z łyka lipowego, jak to oznacza ten wyraz na Mazowszu. Poza tem Słowińcy noszą także skórznie [Lorentz 57 1038], a więc buty z długiemi cholewami znane pod tą nazwą także i w Polsce [Karłowicz 51 V 154]. Natomiast drewniaki, znane również w Polsce zachodniej, zostały